ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 13-14

13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Johann Sigismund Kusser ή Cousser
1660: Γεννιέται ο Γερμανός συνθέτης Johann Sigismund Kusser ή Cousser. Η οικογένεια του Kusser μετακόμισε στη Στουτγάρδη το 1674 και δύο χρόνια αργότερα πήγε στο Παρίσι όπου ο πατέρας του εργάστηκε στο παλάτι των Βερσαλλιών. Εκεί ο Kusser συναντήθηκε με τον Γάλλο συνθέτη Jean - Baptiste Lully και έμαθε από αυτόν τον τρόπο να συνθέτει στο γαλλικό στυλ. Στη συνέχεια εργάστηκε στην πριγκηπική Αυλή του Baden - Baden και του Ansbach μέχρι τον Οκτώβριο του 1683 οπότε και έφυγε για την Γερμανία. Το 1690 έγινε ο πρώτος Kapellmeister της νέας όπερας στο Braunschweig. Κατά την παραμονή του στο Braunschweig, ο Kusser έγραψε οκτώ όπερες οι οποίες χαρακτηρίζονται από ιταλικές επιρροές. Το 1694, διάφορες διαφωνίες με τον στιχουργό και ποιητή της Αυλής Friedrich Christian Bressand, τον υποχρέωσαν να φύγει για την Oper am Gänsemarkt του Αμβούργου το οποίο εγκατέλειψε στο τέλος του 1695 και, μετά από αρκετές περιπλανήσεις, κατέληξε στο Άουγκσμπουργκ όπου πήρε μια θέση στην αυλή του Eberhard Louis, δούκα του Württemberg το 1699 και έγινε Hofkapellmeister εκεί το επόμενο έτος. Στο τέλος του 1704 μετακόμισε στο Λονδίνο για να εργαστεί ως συνθέτης και δάσκαλος μουσικής ιδιωτικά. Το 1707 πήγε στο Δουβλίνο και το 1711 έγινε Chapel - Master of Trinity College του Δουβλίνου και στη συνέχεια διορίστηκε Αρχισυνθέτης και Δάσκαλος της Μουσικής παρουσία του βασιλιά το 1716. Πέθανε στο Δουβλίνο το 1727. Τα έργα του Kusser παίζονται πλέον σπάνια, αλλά επηρέασαν ιδιαίτερα την επόμενη γενιά συνθετών, όπως οι Reinhard Keiser, Johann Mattheson, Georg Philipp Telemann, Christoph Graupner, Georg Caspar Schürmann και Georg Friedrich Händel.

Leopold Godowsky
1870: Γέννηση του Αμερικανού Πολωνικής καταγωγής πιανίστα, συνθέτη και δασκάλου Leopold Godowsky. Ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής του, έγινε γνωστός για τις θεωρίες του σχετικά με την εφαρμογή του χαλαρού κέντρου βάρους και την οικονομία της κίνησης στην ερμηνεία του πιάνου. Ο Ferruccio Busoni δήλωσε κάποτε ότι αυτός και ο Godowsky ήταν οι μόνοι συνθέτες οι οποίοι προσθέσανε πραγματικά σημαντικές συνθέσεις για πιάνο από την εποχή του Franz Liszt. Ως συνθέτης, ο Godowsky είναι περισσότερο γνωστός για τις μεταγραφές έργων άλλων συνθετών. Το γνωστότερο έργο του στον τομέα αυτό είναι οι ‘’53 Μελέτες για τις Études του Σοπέν’’ (1894-1914). Ο Leopold Godowsky γεννήθηκε από εβραίους γονείς στο Żośle της Λιθουανίας. Το ταλέντο του εκδηλώθηκε από πολύ νωρίς και από την ηλικία των πέντε ετών ήδη συνέθετε εξαιρετικά για πιάνο και βιολί. Έδωσε την πρώτη του συναυλία σε ηλικία εννέα ετών και περιόδευσε σε όλη τη Λιθουανία και την Ανατολική Πρωσία αμέσως μετά. Παρά το γεγονός ότι πήρε μερικά μαθήματα στην παιδική του ηλικία, ο Godowsky ήταν σχεδόν εντελώς αυτοδίδακτος. Μετά από λίγο, μελετώντας με τον Ernst Rudorff στο Hochschule für Königliche Musik στο Βερολίνο, έφυγε για τις ΗΠΑ όπου έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε συναυλία στη Βοστώνη το 1884. Το 1887 επέστρεψε στην Ευρώπη και έδωσε πολλά ρεσιτάλ στο Παρίσι και το Λονδίνο για να γίνει τελικά προστατευόμενος και φίλος του Camille Saint- Saëns. Το 1890 επέστρεψε στις ΗΠΑ και άρχισε μια παιδαγωγική καριέρα στο New York College of Music. Από το 1891 έως το 1893 διετέλεσε καθηγητής στο Broad Street Conservatory του Gilbert Raynolds Combs στη Φιλαδέλφεια και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Σικάγο όπου δίδαξε στο Ωδείο της πόλης. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1890, ο Godowsky ήταν εξαιρετικά γνωστός στη Βόρεια Αμερική. Μια ιδιαίτερα πετυχημένη συναυλία στο Beethoven Hall στο Βερολίνο στις 6 Δεκεμβρίου του 1900, ενίσχυσε τη φήμη του Godowsky σε μεγάλο βαθμό. Το 1900 μετακόμισε στο Βερολίνο και άρχισε να μοιράζει το χρόνο του μεταξύ της ερμηνείας και της διδασκαλίας, δίνοντας μια σειρά συναυλιών κάθε χρόνο. Το 1914, με το ξέσπασμα του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου έφυγε από την Ευρώπη και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου έζησε στη Νέα Υόρκη (1914-1916), στο Λος Άντζελες (1916-1919) και στο Σιάτλ (1919-1922).
Μετά το οικονομικό κραχ της Wall Street το 1929, η οικονομική κατάσταση του Godowsky επιδεινώθηκε. Κατά τη διάρκεια μιας ηχογράφησης στις 17 Ιουνίου του 1930, ο πιανίστας υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε μερικώς παράλυτο. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε βαθιά κατάθλιψη. Τον Δεκέμβριο του 1932, ο γιος του Gordon Godowsky αυτοκτόνησε και, ένα χρόνο αργότερα, η σύζυγος του πέθανε από καρδιακή προσβολή. Ο πιανίστας τελικά μετακόμισε σε άλλο διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη μαζί με την κόρη του Dagmar. Συνέχισε να παίζει πιάνο για τους φίλους και θαυμαστές του, αλλά ποτέ ξανά δεν έδωσε δημόσιες παραστάσεις. Πέθανε από καρκίνο του στομάχου στις 21 Νοεμβρίου του 1938 σε ηλικία 68 ετών.

ΘΑΝΑΤΟΙ

1693: Johann Caspar Kerll
1741: Johann Joseph Fux
1874: Johann Friedrich Burgmüller
1883: Richard Wagner
1968: Ildebrando Pizzetti

13 Φεβρουαρίου

1669: Παρουσιάζεται το "Ballet royal de Flore" (Βασιλικό μπαλέτο Φλώρα) του Jean-Baptiste Lully σε κείμενο του Isaac de Benserade στο Θέατρο του Ανακτόρου του Κεραμεικού στο Παρίσι. Είναι ένα από τα 32 μπαλέτα της Αυλής (Ballets de cour), που έγραψε για τον Βασιλιά Λουδοβίκο ΙΔ’ και στα οποία χόρευε ο ίδιος μαζί με το βασιλιά και μέλη της βασιλικής αυλής. 

1724: Πρώτη εκτέλεση της καντάτας του J. S. Bach "Leichgesinnte Flattergeister" (Ελαφρόμυαλοι και επιπόλαιοι άνθρωποι) BWV 181 μαζί με την καντάτα "Gleichwie der Regen und Schnee" (Ακριβώς όπως η βροχή και το χιόνι) BWV 18 (η οποία είχε πρωτοπαρουσιαστεί στη Βαϊμάρη το 1713) στη Λειψία, γραμμένων για την Κυριακή Sexagesima πριν τη Σαρακοστή (αντίστοιχη με την δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου).

1731: Πρεμιέρα της opera seria του Georg Friedrich Händel “Poro, re dell'Indie” (Πώρος, βασιλιάς των Ινδιών) στο King's Theatre του Λονδίνου, που διήρκεσε δεκαέξι παραστάσεις. 
http://youtu.be/5CGWSL7LSYg

Händel - Ecco spezzato il solo filo

1926: Πρεμιέρα της δεύτερης εκδοχής της όπερας του Arthur Honegger "Judith" (Ιουδίθ) στην Όπερα του Μόντε Κάρλο.
http://youtu.be/bTSF-CIQXqI

Arthur Honegger: Judith (1925)

1931: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 1 σε Ντο μείζονα του Arthur Honegger με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του Serge Koussevitzky. Γράφτηκε κατά παραγγελία του Koussevitzky για τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυση της Συμφωνικής της Βοστώνης. 

1944: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 4 "1942" του George Antheil με τη Συμφωνική Ορχήστρα του NBC υπό τη διεύθυνση του Leopold Stokowski. Γράφτηκε το 1942 όταν ο Antheil ήταν ρεπόρτερ της εφημερίδας Los Angeles Daily News κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου και θυμίζει πολύ το ύφος του Dmitry Shostakovich.

1956: Πρώτη εκτέλεση του έργου του Αυστριακού συνθέτη Ernst Toch "Peter Pan, Ein Märchen für Orchester in drei Teilen" (Πήτερ Παν, Ένα παραμύθι για ορχήστρα σε τρία μέρη) op. 76 στο Σιάτλ με τη Seattle Symphony υπό τη διεύθυνση του Milton Katims.
Toch Ernst — Peter Pan, A Fairy Tale for Orchestra, Op. 76
http://classical-music-online.net/en/listen/110237

Classical music online: free listen online, download mp3

1959: Πρώτη εκτέλεση του έργου του Bohuslav Martinů "Paraboly" (Οι Παραβολές) για ορχήστρα με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του Charles Munch.

1961: Πρώτη εκτέλεση της ορχηστρικής σουίτας με τον τίτλο "Symphonic Dances" από το μιούζικαλ "West Side Story" του Leonard Bernstein με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης υπό τη διεύθυνση του Lukas Foss. Παρουσιάστηκε σε μια εορταστική συναυλία προς τιμήν του Bernstein με τον τίτλο "Α Valentine for Leonard Bernstein" την παραμονή της γιορτής του Αγ. Βαλεντίνου στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης.

14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Fernando Sor

1778: Γεννιέται ο Ισπανός κλασσικός κιθαριστής και συνθέτης Fernando Sor. Ενώ είναι πιό γνωστός για τις συνθέσεις του στην κιθάρα, συνέθεσε επίσης μουσική για ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών, συμπεριλαμβανομένων της όπερας, κουαρτέτα εγχόρδων, πιάνο, φωνή και μπαλέτο. Οι συγχρόνοι του Sor τον θεωρούσαν ως τον καλύτερο κιθαριστή στον κόσμο και τα έργα του για το συγκεκριμένο όργανο έχουν ευρέως ερμηνευθεί και ανατυπωθεί μετά το θάνατό του. Σε νεαρή ηλικία, οι γονείς του Sor ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί στις μουσικές του ικανότητες επειδή ο πατέρας του φοβόταν ότι θα αποσπάσουν την προσοχή του από τις σπουδές του στα Λατινικά. Ως εκ τούτου, από πολύ μικρός ο Sor άρχισε να γράφει τραγούδια με λατινικό κείμενο για να εντυπωσιάσει τους γονείς του. Όταν έφτασε στην ηλικία των 11 ή 12 ετών, ο επικεφαλής του καθεδρικού ναού της Βαρκελώνης πρόσεξε το ταλέντο του και οι γονείς του τον άφησαν να εγγραφεί στη σχολή του ναού. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του, ακολουθώντας τις συμβουλές των φίλων της, πήρε τον Sor από το μοναστήρι και τον έβαλε σε στρατιωτική σχολή για τέσσερα χρόνια. Το 1808, όταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης εισέβαλε στην Ισπανία, ο Sor άρχισε να γράφει εθνικιστική μουσική για κιθάρα η οποία συχνά συνοδευόταν από πατριωτικούς στίχους. Μετά την ήττα του ισπανικού στρατού ωστόσο, δέχτηκε μια διοικητική θέση στην κατοχική κυβέρνηση . Μετά την ισπανική αντίσταση κατά των Γάλλων το 1813, ο Sor έφυγε από την Ισπανία για να μην τιμωρηθεί ως προδότης και πήγε στο Παρίσι απ’το οποίο δεν επέστρεψε ποτέ ξανά στην πατρίδα του. Στη Γαλλία απέκτησε φήμη αρχικά ως δεξιοτέχνης της κιθάρας και συνθέτης για το συγκεκριμένο όργανο. Όταν προσπάθησε να συνθέτει όπερες όμως, απέτυχε και απορρίφθηκε από τους Γάλλους. Το 1815, πήγε στο Λονδίνο για να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια ισχυρότερη μουσική καριέρα και άρχισε να αποκτά μεγάλη φήμη ως κιθαριστής. Μετά το 1823, ο Sor περιπλανήθηκε στη Ρωσία και μετά από τρία χρόνια διαμονής στη Μόσχα, ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη δίνοντας συναυλίες με μεγάλη επιτυχία. Το 1827, λόγω προχωρημένης ηλικίας, εγκαταστάθηκε για το υπόλοιπο της ζωής του στο Παρίσι. Κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησής του συνέθεσε και το μεγαλύτερο μέρος των έργων του για κιθάρα. Η τελευταία του σύνθεση ήταν μια ‘’Λειτουργεία’’ προς τιμήν της κόρης του η οποία πέθανε το 1837. Ο θάνατός της προκάλεσε στον ήδη ταλαιπωρημένο Sor σοβαρή κατάθλιψη και πέθανε το 1839 από καρκίνο του φάρυγγα και της γλώσσας.

Αργύρης Κουνάδης

1924: Γέννηση του σύγχρονου σπουδαίου Έλληνα μουσουργού Αργύρη Κουνάδη. Γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη τον Φεβρουάριο του 1924 και πέθανε στις 22 Νοεμβρίου του 2011. Ερχόμενος στην Ελλάδα σπούδασε στην Αθήνα πιάνο και ανώτερα θεωρητικά και, αφού πήρε το πτυχίο του, έλαβε στη συνέχεια υποτροφία από το Ι.Κ.Υ. (1958) συνεχίζοντας τις σπουδές του στο Φράιμπουργκ της –τότε- Δυτικής Γερμανίας απ΄ όπου και έλαβε πτυχίο διευθυντή ορχήστρας. Το 1961 έλαβε μέρος στον Διεθνή διαγωνισμό της Εταιρίας Σύγχρονης Μουσικής στη Κολωνία με επιτυχία και δύο χρόνια αργότερα ανέλαβε καθηγητής της μουσικής στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Φράιμπουργκ. Το 1967 έλαβε μέρος στον Διεθνή Διαγωνισμό Μουσικής στο Αμβούργο. Κατά το αμέσως επόμενο διάστημα 1967-1973 διεύθυνε όλα τα προγράμματα «Viva Musica» της ίδιας Σχολής. Έγραψε πολλά είδη κλασσικής μουσικής όπως μουσική δωματίου, μουσική για όπερες, αλλά και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο (σε περισσότερες από δέκα ταινίες), καθώς και την μουσική σύνθεση πολλών ελληνικών τραγουδιών των δεκαετιών του 1970 και 1980. Από το σύνολο των έργων του, ξεχωρίζουν το «Χορικό» για συμφωνική ορχήστρα, τα «Ετεροφωνικά ιδιόμελα» για συμφωνική επίσης ορχήστρα, «Κουϊντέτο για πνευστά», «Κουαρτέτο για έγχορδα» κ.ά.. Επίσης οι, περισσότερο με σαρκαστικό χαρακτήρα, όπερες: «Το λαστιχένιο φέρετρο», «Τα μαγεμένα αναλόγια», «Απόδραση», «Τειρεσίας», «Βάκχαι» κ.ά. Τα περισσότερα έργα του Α. Κουνάδη, μέχρι το 1980, είχαν παιχτεί σ΄ όλες τις χώρες της Δ. Ευρώπης, καθώς επίσης και στις ΗΠΑ, Καναδά Αργεντινή, Βραζιλία, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ισραήλ, Πολωνία, Ρουμανία , Γιουγκοσλαβία και βέβαια στην Ελλάδα, τόσο στην Εθνική Λυρική Σκηνή όσο και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, κ.α. Από τα ελληνικά τραγούδια του, ξεχωρίζουν περισσότερο το ωραίο θαλασσινό τραγούδι «Όρτσα τα πανιά», με τους αλληγορικούς στίχους των ψυχικών δυνάμεων της ελευθερίας, «Στη πλατεία Αβησσυνίας» και το «do you like the Greece» που απέδωσε σε πρώτη εκτέλεση ο Α. Καλογιάννης. (Πηγή: Ελληνική Βικιπαιδεία)

ΘΑΝΑΤΟΙ

1546: Martin Luther
1790: Capel Bond
1857: Johannes Bernardus van Bree
1873: Charles Lysberg
1909: Clément Loret
1972: Bertus van Lier
1986: Edmund Rubbra

14 Φεβρουαρίου

1829: Πρεμιέρα της όπερας Vincenzo Bellini "La Straniera" (Η ξένη) στο Teatro alla Scala του Μιλάνου.

1880: Πρώτη εκτέλεση του Κουαρτέτου για πιάνο No. 1 σε ντο ελάσσονα Op. 15 του Gabriel Fauré στη Société nationale de musique του Παρισιού.

1922: Πρεμιέρα της όπερας του Riccardo Zandonai "Giulietta e Romeo" (Ρωμαίος και Ιουλιέτα) στο Teatro Costanzi της Ρώμης.

1932: Πρεμιέρα της όπερας του Berthold Goldschmidt "Der gewaltige Hahnrei" (Ο μεγαλοπρεπής κερατάς) στο Εθνικό Θέατρο του Μάνχαϊμ υπό τη διεύθυνση του Joseph Rosenstock.
http://youtu.be/fDDMZsmDDck

Goldschmidt - Der gewaltige Hahnrei (Excerpt)

1940: Πρώτη εκτέλεση του έργου του John Cage "Second Construction" (Δεύτερη Κατασκευή) για τέσσερις εκτελεστές κρουστών στο Πόρτλαντ. Τα όργανα που χρησιμοποιούνται στο έργο είναι διάφορα τύμπανα, ταμ-ταμ, κύμβαλα, μαράκες, και «προετοιμασμένο πιάνο» (όρος που χρησιμοποίησε πρώτος ο Cage και που στην προκειμένη περίπτωση είναι ένα πιάνο με τοποθετημένα στις χορδές του ένα χαρτόνι και βίδες), συν κάποια αντισυμβατικά όργανα. Ο Cage εισάγει εδώ ένα καινούργιο εφέ που έχει αντιγραφεί πολύ, ακόμη και στη μουσική για ταινίες: το "water gong", ένα εφέ που προκαλείται από την τοποθέτηση ενός γκονγκ σε μια τροχαλία, έτσι ώστε να μπορεί να κατεβεί η να ανεβεί σε μια λεκάνη με νερό, ενώ δονείται παράγοντας έτσι έναν ήχο glissando.

1953: Πρώτη εκτέλεση του σκηνικού κοντσέρτου του Carl Orff "Trionfo di Afrodite" (Θρίαμβος της Αφροδίτης) στο Teatro alla Scala του Μιλάνου με σολίστ την Elisabeth Schwarzkopf και τον Nicolai Gedda υπό τη διεύθυνση του Herbert von Karajan. Είναι το τρίτο μέρος της τριλογίας του χορωδιακών έργων με θέμα τον έρωτα "Trionfi" (Θρίαμβοι) που περιλαμβάνει επίσης τα πολύ δημοφιλή "Carmina Burana" και "Catulli Carmina". Τα κείμενα βασίζονται σε λατινικά ποιήματα του Κάτουλλου για το γάμο, καθώς και ελληνικά ποιήματα της Σαπφούς και του Ευριπίδη.