ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 11-12

11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Hans von Bronsart Schellendorff

1830: Γεννιέται ο κλασικός μουσικός και συνθέτης Hans von Bronsart Schellendorff ο οποίος ήταν μαθητής του Franz Liszt. Ο Schellendorff γεννήθηκε σε μια στρατιωτική οικογένεια της Πρωσίας και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Επίσης σπούδασε πιάνο με τον Adolph Jullack. Πήγε στη Βαϊμάρη το 1853 όπου συναντήθηκε με τον Franz Liszt και εξοικειώθηκε με τους συνθέτες που ανήκαν στον κύκλο του Liszt εκείνη την εποχή, συμπεριλαμβανομένων των Hector Berlioz και Johannes Brahms. Ένα δείγμα της στενής σχέσης του με τον Liszt ήταν οτι εκείνος ερμήνευσε το σόλο μέρος στην πρώτη εκτέλεση του 2ου Κοντσέρτου για πιάνο στην Βαϊμάρη, με τον συνθέτη να διευθύνει. Αφού εκπαιδεύτηκε για πολλά χρόνια με τον Liszt, εργάστηκε ως μαέστρος στη Λειψία και το Βερολίνο και στη συνέχεια ανέλαβε τη θέση του γενικού διευθυντή του Βασιλικού Θεάτρου στο Αννόβερο από το 1867 έως 1887. Κατείχε επίσης μια παρόμοια θέση στη Βαϊμάρη από το 1887 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1895. Συναντήθηκε με τη δεύτερη σύζυγό του Ingeborg Bronsart von Schellendorf (το γένος Ingeborg Lena Starck, 1840-1913), επίσης συνθέτρια, στη Βαϊμάρη με την οποία και παντρεύτηκαν το 1861. Ο Schellendorff πέθανε στο Μόναχο το 1913.

http://www.youtube.com/watch?v=KSw9auAwIyI

Hans Bronsart von Schellendorf - Piano Concerto, Op. 10 (1873)

ΘΑΝΑΤΟΙ
1806: Vicente Martín y Soler
1870: Leopold Eugen Měchura
1892: Erik Anthon Valdemar Siboni
1936: Fred Jewell
1939: Franz Schmidt
1970: Emil Ábrányi

11 Φεβρουαρίου

1725: Πρώτη εκτέλεση της καντάτας του J. S. Bach “Herr Jesu Christ, wahr' Mensch und Gott” (Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινέ άνθρωπε και Θεέ) BWV 127 στη Λειψία, για την Κυριακή Quinquagesima πριν τη Σαρακοστή (αντίστοιχη με την τελευταία Κυριακή του Τριωδίου).

1727: Πρεμιέρα της όπερας του G. F. Händel “Admeto, re di Tessaglia” (Άδμητος, βασιλιάς της Θεσσαλίας) στο Haymarket Theater του Λονδίνου, σε λιμπρέτο του Nicola Haym βασισμένο εν μέρει στην τραγωδία “Άλκηστη” του Ευριπίδη.

1785: Πρώτη εκτέλεση του Κοντσέρτου για πιάνο No. 20 σε ρε ελάσσονα K. 466 του Wolfgang Amadeus Mozart στο Mehlgrube Casino της Βιέννης, με σολίστ τον ίδιο.

1840: Πρεμιέρα της όπερας του Gaetano Donizetti “La fille du régiment” (Η κόρη του συντάγματος) στην Opéra-Comique του Παρισιού, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, παρόλα αυτά όμως η όπερα γρήγορα καθιερώθηκε σε μια από τις δημοφιλέστερες του συνθέτη χάρη στο πατριωτικό της θέμα – έγινε παράδοση να παρουσιάζεται στις 14 Ιουλίου, επέτειο της κατάληψης της Βαστίλης. Η υπόθεση διαδραματίζεται στα βουνά του Τιρόλου, κοντά στα ελβετικά σύνορα, στο τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων γύρω στο 1815. Η Marie, που διαχειρίζεται μια στρατιωτική καντίνα για το σύνταγμα, είναι ερωτευμένη με έναν ντόπιο αγρότη που ονομάζεται Tonio, ο οποίος για χάρη της κατατάσσεται στο στρατό. Η χαμένη μητέρα της, μια μαρκησία, την ξαναβρίσκει και την παίρνει στον πύργο της με σκοπό να την παντρέψει σύμφωνα με την κοινωνική της τάξη, αλλά η Marie μένει πιστή στους στρατιώτες της.

1843: Πρεμιέρα της όπερας του Giuseppe Verdi “I Lombardi alla prima crociata” (Οι Λομβαρδοί στην Α’ Σταυροφορία) σε λιμπρέτο του Temistocle Solera, βασισμένο σε ένα επικό ποίημα του Tommaso Grossi, στο Teatro alla Scala του Μιλάνου. Η ιστορία περιλαμβάνει αδελφικές αντιπαλότητες, δολοφονίες και απαγωγές, με φόντο τις Α’ Σταυροφορίες γύρω στο 1096.

1892: Πρώτη εκτέλεση του “Trio élégiaque” (Ελεγειακό Τρίο) No. 1 σε σολ ελάσσονα για βιολί, τσέλο και πιάνο του Sergei Rachmaninoff στη Μόσχα, με τους David Kreyn (βιολί), Anatoly Brandukov (τσέλο), και τον συνθέτη στο πιάνο.

1903: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 9 του Anton Bruckner στην εκδοχή του Ferdinand Löwe (ο συνθέτης πέθανε το 1896 πριν προλάβει να την ολοκληρώσει), με τη Συμφωνική της Βιέννης υπό τη διεύθυνση του Löwe.

1949: Πρώτη εκτέλεση του μπαλέτου “Orpheus” (Ορφέας) του Igor Stravinsky σαν συμφωνικό έργο, με τη Συμφωνική της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του Serge Koussevitzky. Το μπαλέτο είχε παρουσιαστεί προηγουμένως στη Νέα Υόρκη στις 28 Απριλίου 1948.

1953: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 4 με τον υπότιτλο “Sinfonía romantica” (Ρομαντική συμφωνία) του Μεξικανού συνθέτη Carlos Chávez, με τη Louisville Orchestra υπό τη διεύθυνση του ίδιου.
http://youtu.be/lrBIhJgZ6hY

Carlos Chávez: Sinfonia n.4 "Sinfonía romántica" (1953) (1/2)

1971: Πρώτη εκτέλεση του έργου “Compases para preguntas ensimismadas” (Μέτρα για εσωστρεφείς ερωτήσεις) για βιόλα και 22 όργανα του Hans Werner Henze στη Βασιλεία της Ελβετίας. Ο τίτλος προέρχεται από στίχους του ποιητή Gaston Salvatore.
http://youtu.be/D-UOzD7tVl4

Hans Werner Henze: Compases para preguntas ensimismadas (1969/1970)

12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Thomas Campion
1567: Γεννιέται ο Άγγλος συνθέτης, ποιητής και γιατρός Thomas Campion. Έγραψε πάνω από εκατό τραγούδια για λαούτο, χορούς και μια έγκυρη τεχνική έκθεση σχετικά με τη μουσική. Ο Campion γεννήθηκε στο Λονδίνο, γιος του John Campion, υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συμβουλίου και της Lucy (το γένος Searle - κόρη του Laurence Searle, ενός απο τους Ανθυπασπιστές της βασίλισσας). Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1576, η μητέρα του παντρεύτηκε τον Augustine Steward, αλλά πέθανε λίγο αργότερα. Ο θετός του πατέρας τον έστειλε το 1581 να σπουδάσει στο Peterhouse του Cambridge. Άφησε το πανεπιστήμιο μετά από τέσσερα χρόνια χωρίς να πάρει πτυχίο. Αργότερα άρχισε να σπουδάζει νομικά στο Grey Inn αλλά τα παράτησε το 1595 και τελικά στις 10 Φεβρουαρίου του 1605, πήρε πτυχίο στην Ιατρική από το Πανεπιστήμιο της Caen. Ο Campion έζησε στο Λονδίνο όπου άσκησε την ιατρική μέχρι το θάνατό του τον Μάρτιο του 1620, μάλλον από πανούκλα. Ήταν προφανώς άγαμος και δεν είχε παιδιά. Κηδεύτηκε την ίδια μέρα στο St Dunstan in the West στην Fleet Street. Ο ίδιος είχε εμπλακεί στη δολοφονία του Sir Thomas Overbury, αλλά τελικά απαλλάχθηκε, καθώς διαπιστώθηκε ότι είχε παραδώσει άθελά του τη δωροδοκία που είχε οριστεί για το θάνατο του Overbury. 

Jan Ladislav Dussek

1760: Γέννηση του Τσέχου συνθέτη και πιανίστα Jan Ladislav Dussek. Ο Dussek ήταν ένας σημαντικός εκπρόσωπος της τσεχικής μουσικής στο εξωτερικό κατά το δεύτερο μισό του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Μερικά από τα πιο μακρόπνοα έργα του για πιάνο έχουν χαρακτηριστικά που συνδέονται συχνά με το ρομαντισμό. Ο Dussek ήταν ένας από τους πρώτους βιρτουόζους του πιάνου που ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη, ερμηνεύοντας σε μέγαρα και συναυλιακούς χώρους από το Λονδίνο ως την Αγία Πετρούπολη και το Μιλάνο και τιμήθηκε για την τεχνική του αρτιότητα. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Λονδίνο, έπαιξε σημαντικό ρόλο στον επανασχεδιασμό του μεγέθους του πιάνου και ήταν ο πρώτος που απέκτησε ένα πιάνο του John Broadwood μήκους 1,8 μέτρα. Ο Harold Schonberg έγραψε ότι ήταν ο πρώτος πιανίστας που έκατσε στο πιάνο με το προφίλ του στο κοινό, κερδίζοντας την ονομασία όψη le beau. Ο Dussek υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πιανίστες στην Ευρώπη πριν από την εμφάνιση του Μπετόβεν. Η μουσική του χαρακτηρίζεται από λυρισμό ο οποίος διακόπτεται από απότομες δυναμικές αντιθέσεις. Η μουσική του για το πιάνο περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία από αναπαραστατικά στοιχεία και διατονικές αρμονίες, αποφεύγοντας επικίνδυνα χρωματικά περάσματα. Η μουσική του θεωρείται πρότυπο ρεπερτορίου για όλους τους πιανίστες, ιδιαίτερα οι Έξι Σονάτες / Σονατίνες του και ειδικά η Σονάτα σε ντο ελάσσονα. Ο Franz Liszt ήταν ένας έμμεσος διάδοχος του Dussek στη σύνθεση και την ερμηνεία στο πιάνο. Ο Dussek πέθανε στις 20 Μαρτίου του 1812 στο Saint Germain en Laye.

ΘΑΝΑΤΟΙ
1728: Agostino Steffani
1789: Armand-Louis Couperin
1799: Frantisek Xaver Dušek
1896: Ambroise Thomas
1915: Charles-Emile Waldteufel
1933: Henri Duparc
1959: George Antheil
1973: Benjamin Frankel

12 Φεβρουαρίου

1760: Πρεμιέρα της όπερας (comédie lyrique) του Jean-Philippe Rameau "Les Paladins" (Οι Παλαδίνοι [=περιπλανώμενοι ιππότες]) στην Όπερα του Παρισιού. H πλοκή του έργου η οποία διαδραματίζεται στη Βενετία του Μεσαίωνα, είναι βασισμένη σε μια ερωτική ιστορία, ενός ώριμου άνδρα, ο οποίος κρατάει φυλακισμένη μια νέα και όμορφη κοπέλα προκειμένου να την παντρευτεί, αν και εκείνη είναι ερωτευμένη με έναν παλαδίνο. Το ποιητικό κείμενο του έργου βασίζεται στο παραμύθι του Λα Φοντέν «Το μικρό σκυλί που τίναζε από πάνω του χρήματα και πετράδια» που αντλεί το υλικό του από την 43η Ωδή του επικού ποιήματος «Μαινόμενος Ορλάνδος» του Λουντοβίκο Αριόστο.

1797: Πρώτη εκτέλεση του ύμνου του Joseph Haydn: "Gott erhalte Franz den Kaiser" (Ο Θεός σώζει τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο) σε στίχους του Lorenz Leopold Haschka στο Burgtheater της Βιέννης, προς τιμήν των 29ων γενεθλίων του αυτοκράτορα της Αυστρίας Φραγκίσκου Β’. Ο Haydn χρησιμοποίησε αργότερα τη μελωδία στο δεύτερο μέρος του "Αυτοκρατορικού" κουαρτέτου εγχόρδων Op. 76, Νo. 3, ενώ το θέμα της έχει χρησιμοποιηθεί και από πολλούς άλλους συνθέτες. Ήταν ο εθνικός ύμνος της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας μέχρι τη διάλυσή της το 1918, ενώ από το 1922 με διαφορετικούς στίχους που έγραψε ο August Heinrich Hoffmann von Fallersleben το 1841 έχει υιοθετηθεί σαν εθνικός ύμνος της Γερμανίας.

1894: Πρώτη εκτέλεση του "Trio élégiaque" (Ελεγειακό Τρίο) No. 2 σε ρε ελάσσονα για βιολί, τσέλο και πιάνο του Sergei Rachmaninoff στη Μόσχα, με τους Julius Conus (βιολί), Anatoly Brandukov (τσέλο), και τον συνθέτη στο πιάνο. Γράφτηκε στη μνήμη του P. I. Tchaikovsky που πέθανε ξαφνικά στις 6 Νοεμβρίου του 1893.

1909: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας σε σι ελάσσονα με τον υπότιτλο "Polonia" (Πολωνία) Op. 24 του Ignacy Jan Paderewski με τη Συμφωνική της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του Max Fiedler.

1924: Πρώτη εκτέλεση της "Rhapsody in Blue" (Γαλάζια Ραψωδία) του George Gershwin με ενορχήστρωση του Ferde Grofé στη συναυλία με τον τίτλο An Experiment in Modern Music (Ένα πείραμα στη μοντέρνα μουσική ) στο Aeolian Hall της Νέας Υόρκης, με την ορχήστρα του Paul Whiteman υπό τη διεύθυνση του ίδιου και σολίστ τον συνθέτη. Το έργο συνδυάζει στοιχεία της κλασικής και της τζαζ μουσικής, και η συναυλία, στην οποία ήταν παρόντες πολλοί σημαντικοί συνθέτες όπως ο John Phillip Sousa και ο Sergei Rachmaninoff, είχε τεράστια επιτυχία. 

1936: Πρώτη εκτέλεση των τριών "Vocalises" για σοπράνο και βιόλα του Αμερικανού συνθέτη David Diamond στο τρίτο "Composer's Forum Laboratory" στη Νέα Υόρκη με τη σοπράνοLouise Taylor και τον John Howell στη βιόλα.
http://classical-music-online.net/en/listen/85771

Classical music online: free listen online, download mp3

1964: Πρώτη εκτέλεση του "Quartet Euphometric" για κουαρτέτο εγχόρδων του Αμερικανού συνθέτη Henry Cowell στο Philharmonic Hall της Νέας Υόρκης, από το Galimir String Quartet. Η σύνθεση ήταν γραμμένη από τον Cowell το διάστημα 1916-1919 και είναι το δεύτερο από τα επονομαζόμενα "rhythm harmony quartets" του.