"The presentation of the young Mozart to Mme de Pompadour at Versailles
* Christos Sipsis
MOZART - VOEGEL CHRISTIAN
Ο Μότσαρτ Mozart γυρω στο 1789. Λάδι του Christian Vögel
“Neither a lofty degree of intelligence nor imagination nor both
together go to the making of genius. Love, love, love, that is the soul
of genius.” Wolfgang Amadeus Mozart *Tanja Pavlovic
MOZART - JOSEPH LANGE
A portrait by Joseph Lange, Mozart’s brother-in-law.
ΑΝΩΝΥΜΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
MOZART - J.M. GRASSI
MOZART-VAN DER SMISSEN
MOZART - JOHANN NEPOMUK DELLA CROCE
A family portrait of the Mozarts from 1780 or 1781 by Johann Nepomuk
della Croce. Wolfgang, center, with his sister Maria Anna (known as
Nannerl), and father, Leopold. The painting at center depicts the
children’s mother, Anna Maria, who died in 1778.
Beethoven Monument, Bonn, Ernst Julius Hähnel
Ο πρώτος που εξέφρασε την ιδέα για την δημιουργία ενός μνημείου
αφιερωμένο στον Μπετόβεν, ήταν ο Carl Heinrich Breidenstein ( ο πρώτος
καθηγητής μουσικολογίας στη Γερμανία), το 1828 Στις 17 Δεκεμβρίου
1835 ο «Σύνδεσμος της Βόνης «για το μνημείο του Μπετόβεν» απηύθυνε
έκκληση σε όλους τους μουσικούς εκδοτικούς οίκους της Γερμανίας, Γαλλίας
και Αγγλίας. Ο Λουδοβίκος Ι της Βαυαρίας ενθουσιάστηκε, η απάντησή του
όμως δεν ήταν ελπιδοφόρα. Στο Παρίσι, ο Luigi Cherubini δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί.
Το 1839, όταν έγινε σαφές ότι λόγω έλλειψης χρημάτων θα ματαιωνόταν το
έργο, ο Λίστ έκανε μια δωρεά μεγαλύτερη των 10.000 φράγκων, όταν η
συνεισφορά της Γαλλίας ήταν λιγότερο από 424 φράγκα! Το έργο ανέλαβε ο
γλύπτης Ernst Julius Hähnel Ο Λίστ έδωσε πολλές συναυλίες γι αυτό το
λόγο και συνέθεσε μια καντάτα για την ημέρα των αποκαλυπτηρίων (
Festival Cantata for the Inauguration of the Beethoven Monument
in Bonn) . Άλλοι συνθέτες οι οποίοι βοήθησαν γι αυτό το σκοπό ήταν ο
Σούμαν και ο Μέντελσον που έγραψε τις Variations sérieuses
Τα αποκαλυπτήρια είχαν προγραμματιστεί για το 1843, αναβλήθηκαν
όμως και έγιναν στις 10 Αύγουστου του 1845. Διοργανώθηκε μουσικό
φεστιβάλ που κράτησε μέχρι τις 14 του μήνα και άνοιξε με τη 'Missa
Solemnis' και την 9η του Μπετόβεν υπο την δ/νση του Louis Spohr, που
γνώριζε τον Μπετόβεν. Παρόντες ήταν οι Frederick William IV της Πρωσσίας
με την Αυλή του, η βασίλισσα Victoria και ο πρίγκηπας Albert, ο
αρχιδούκας της Αυστρίας Friedrich, οι συνθέτες Hector Berlioz, Giacomo
Meyerbeer, Ignaz Moscheles και Félicien David, μαέστροι, τραγουδιστές.
Οι Σούμαν και Μέντελσον που έγραψαν έργα για να βοηθήσουν χρηματικά δεν
μπόρεσαν να παρευρεθούν. Ο Λίστ έπαιξε το αυτοκρατορικό κονσέρτο και
διεύθυνε την 5η Συμφωνία. Εννοείται ότι όλες οι μέρες ήταν γεμάτες με
μουσική του Μπετόβεν..
Στο Ημερολόγιο Κλασικής Μουσικής
παρουσιάζονται: * Γεννήσεις συνθετών με αντιπροσωπευτικές
συνθέσεις τους. * Γεννήσεις ερμηνευτών
με αντιπροσωπευτικές ερμηνείες τους. * Ημέρα θανάτου συνθετών και ερμηνευτών. * Γεγονότα, όπως πρεμιέρες έργων.
Στο Ημερολόγιο Κλασικής Μουσικής παρουσιάζονται: * Γεννήσειςσυνθετών με αντιπροσωπευτικές συνθέσεις τους. *Γεννήσειςερμηνευτών με αντιπροσωπευτικές ερμηνείες τους. * Ημέρα θανάτουσυνθετών και ερμηνευτών. * Γεγονότα, όπως πρεμιέρες έργων.
Paul Gauguin, Paris in the snow, Van Gogh
Museum, Amsterdam
1876: Γεννιέται ο Αμερικανός συνθέτης John Alden Carpenter. Ο Carpenter
γεννήθηκε στο Park Ridge του Illinois και μεγάλωσε σε μια μουσική
οικογένεια. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ με καθηγητή τον John
Knowles Paine, ήταν πρόεδρος της Λέσχης Glee και έγραψε μουσική για το
Hasty Pudding-Club. Ταξίδεψε στο Λονδίνο για να σπουδάσει με τον Edward
Elgar και τελικά κατάφερε να γίνει μαθητής του στη Ρώμη το 1906.
Επέστρεψε αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σπούδασε με τον Bernhard
Ziehn στο Σικάγο ξεκινώντας το 1909. Εκεί έζησε μια άνετη ζωή ως
αντιπρόεδρος της οικογενειακής επιχείρησης, μια ναυτιλιακή εταιρεία
προμήθειας από το 1909 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1936. Μετά την
αποχώρησή του, ξόδεψε ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του στη σύνθεση.
Πέθανε στο Σικάγο στις 26 Απριλίου 1951. Το στυλ των συνθέσεων του
Carpenter θεωρείται ήπια νεωτεριστικό και ιμπρεσιονιστικό. Επίσης, σε
πολλά από τα έργα του, προσπαθεί να εισάγει το ‘’πνεύμα της Αμερικής’’,
συμπεριλαμβανομένων του πατριωτικού ‘’The Home Road’’ και πολλά από τα
έργα του στα οποία φαίνεται έντονα η επιρροή της jazz. Ένα από τα
διάσημα έργα του ήταν η ιμπρεσιονιστική ορχηστρική σουίτα του 1914
‘’Adventures in a Perambulator’’. Το 1932 ολοκλήρωσε το έργο του ‘’The
Song of Faith’’ για την επέτειο των 200 χρόνων από την γέννηση του
George Washington. Συνέθεσε μια Συμφωνία (Συμφωνία αρ. 1 σε C ), η οποία
έκανε πρεμιέρα στο Norfolk το 1917 και αναθεωρήθηκε για την 50η επέτειο
της Συμφωνικής Ορχήστρας του Σικάγο η οποία πραγματοποιήθηκε στις 24
Οκτωβρίου 1940. Έγραψε επίσης πολλά έργα για πιάνο και τραγούδια,
συμπεριλαμβανομένων των τραγουδιών του κύκλου Gitanjali, βασισμένα σε
ποιήματα του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ.
1848: Γεννιέται ο Άγγλος συνθέτης, δάσκαλος και ιστορικός της μουσικής
Sir Charles Hubert Hastings Parry. Ο Parry έγραψε τα πρώτα του μεγάλα
έργα γύρω στο 1880. Ως συνθέτης είναι πιό γνωστός για το χορωδιακό του
τραγούδι ‘’Jerusalem’’, τον ύμνο της στέψης ‘’I was glad’’, την
χορωδιακή και ορχηστρική ωδή ‘’Blest Pair of Sirens’’ και τον ύμνο
‘’Repton’’. Τα ορχηστρικά έργα του περιλαμβάνουν πέντε Συμφωνίες και μια
σειρά από Συμφωνικές παραλλαγές. Μετά τις πρόωρες προσπάθειές του να
εργαστεί στον τομέα της ασφάλισης, κατ 'εντολή του πατέρα του ο Parry
διορίστηκε από τον George Grove, πρώτα ως συντάκτης στο μουσικό λεξικό
Grove στη δεκαετία του 1870-1880 και στη συνέχεια το 1883 ως καθηγητής
σύνθεσης και ιστορίας της μουσικής στο Royal College of Music. Το 1895,
επίσης με την υποστήριξη του Grove, ο Parry τέθηκε επικεφαλής της
Ακαδημίας, παραμένοντας στο αξίωμα για το υπόλοιπο της ζωής του. Ήταν
ταυτόχρονα καθηγητής της μουσικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης από το
1900 έως το 1908. Έγραψε αρκετά βιβλία σχετικά με τη μουσική και την
ιστορία της μουσικής, το πιο γνωστό από τα οποία είναι πιθανώς η μελέτη
του για τον Johann Sebastian Bach (1909). Τόσο στη διάρκεια της ζωής του
όσο και μετά θάνατον, η φήμη του Parry έχει αλλάξει πολλές φορές. Τα
πανεπιστημιακά του καθήκοντα ήταν σημαντικά και τον εμπόδισαν να
αφιερώσει όλες τις δυνάμεις του στη σύνθεση, αλλά μερικοί σύγχρονοί του
-όπως ο Charles Villiers Stanford- τον αξιολόγησαν ως τον σημαντικότερο
Άγγλο συνθέτη μετά τον Henry Purcell. Άλλοι, όπως ο Frederick Delius,
είχαν εντελώς αντίθετη άποψη. Όμως, η επιρροή του Parry στους κατοπινούς
συνθέτες είναι σήμερα ευρέως αναγνωρισμένη. Ο Edward Elgar έμαθε πολλά
από την τέχνη του και από τα άρθρα του Parry στο λεξικό Grove, καθώς
επίσης και μεταξύ των μαθητών του Parry στο Royal College ήταν οι Ralph
Vaughan Williams, Gustav Holst, Frank Bridge και John Ireland.
ΘΑΝΑΤΟΙ 1855: Louis Lambillotte 1887: Alexander Porfir’yevich Borodin 1978: Vadim Niolayevich Salmanov 2003: John Lanchbery
27 Φεβρουαρίου
1729: Πρώτη εκτέλεση της καντάτας του J. S. Bach "Sehet! wir gehn
hinauf gen Jerusalem" (Ιδού! ανεβαίνουμε προς την Ιερουσαλήμ) BWV 159
στη Λειψία, για την Κυριακή Quinquagesima πριν τη Σαρακοστή (αντίστοιχη
με την τελευταία Κυριακή του Τριωδίου).
1737: Πρεμιέρα της
όπερας "Giustino" (Ιουστίνος) του Georg Friedrich Händel βασισμένης σε
παλιότερο λιμπρέτο του Pietro Pariati στο Θέατρο Covent Garden του Λονδίνου.
1814: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 8 σε Φα μείζονα Op. 93 του
Ludwig van Beethoven υπό τη διεύθυνση του συνθέτη στη Redoutensaal του
Ανακτόρου Hofburg της Βιέννης.
1908: Πρώτη εκτέλεση του
Κουιντέτου για πιάνο σε φα δίεση ελάσσονα Op. 67 της Αμερικανίδας
συνθέτριας Amy Beach με την ίδια στο πιάνο και το Hoffmann Quartet στο
Potter Hall της Βοστώνης.
1940: Πρώτη εκτέλεση του Κουαρτέτου Εγχόρδων No. 3 του William Schuman με το Coolidge Quartet στο Δημαρχείο της Νέας Υόρκης.
1947: Πρώτη εκτέλεση του Κοντσέρτου για πιάνο του Paul Hindemith με
σολίστ τον Jesús Maria Sanromá και την Ορχήστρα του Κλήβελαντ υπό τη
διεύθυνση του Georg Szell.
1947: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας
No. 3 του Αμερικανού συνθέτη Peter Mennin με τη Φιλαρμονική της Νέας
Υόρκης υπό τη διεύθυνση του Walter Hendl. Ο Mennin την ολοκλήρωσε την
προηγούμενη χρονιά σε ηλικία 23 ετών σαν διδακτορική διατριβή κατά τη
διάρκεια των σπουδών του στο Eastman School of Music του Ρότσεστερ. Η
συμφωνία κέρδισε από την αρχή ευρύ θαυμασμό και έλαβε μια κλασική
ηχογράφηση με τον Δημήτρη Μητρόπουλο και τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης.
1949: Πρώτη εκτέλεση του Κουιντέτου για Ξύλινα Πνευστά του Elliott
Carter στο New York Times Hall της Νέας Υόρκης, σε μια συναυλία νέας
μουσικής του National Association for American Composers and Conductors.
Το έργο είναι αφιερωμένο στη Nadia Boulanger με την οποία είχε
σπουδάσει σύνθεση στο Παρίσι το διάστημα 1932–1935 και ο ίδιος ο
συνθέτης παραδέχθηκε ότι προσπάθησε να συνθέσει το κουιντέτο με τέτοιο
τρόπο ώστε να προκύψει το είδος της μουσικής που η Boulanger θα τον
ήθελε να συνθέσει.
1949: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 6 του
William Schuman με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Ντάλλας υπό τη διεύθυνση
του Antal Dorati στο Ντάλλας, κατόπιν παραγγελίας της ορχήστρας.
1950: Πρώτη εκτέλεση της Σονάτας για Τσέλο και Πιάνο του Elliott Carter
με τον τσελίστα Bernard Greenhouse και τον πιανίστα Anthony Makas στο
Δημαρχείο της Νέας Υόρκης.
1958: Πρώτη εκτέλεση του Κοντσέρτου
για πιάνο του Peter Mennin με σολίστ την Eunice Podis και την Ορχήστρα
του Κλήβελαντ υπό τη διεύθυνση του Georg Szell. http://youtu.be/N_pOrbkJu-E
1984: Πρώτη
εκτέλεση της εισαγωγής "Parachute Dancing" (Χορός με αλεξίπτωτα)της
Αμερικανίδας συνθέτριας Libby Larsen με την American Composers Orchestra
υπό τη διεύθυνση του Thomas Nee. Ο τίτλος του έργου προέρχεται σύμφωνα
με τη συνθέτρια από έναν θεαματικό αυλικό χορό της Αναγέννησης, όπου οι
χορευτές χόρευαν έχοντας αναρριχηθεί στην κορυφή των τοίχων ενός
προαυλίου κρατώντας τεράστιες μεταξωτές ομπρέλες (parapluies) με φωτεινά
χρώματα, πρόδρομους των σημερινών αλεξίπτωτων. Άρχιζαν με σύντομα,
πηδηχτά βήματα που γίνονταν απότομα άλματα κατά μήκος του επισφαλούς
χείλους, μέχρι που ξαφνικά εκσφενδονίζονταν από τον τοίχο, με τις
ομπρέλες από πάνω τους, και προσγειώνονταν ανάμεσα στους θεατές. http://youtu.be/IECyHcSUrBQ
"Weisse Rose1986: Πρεμιέρα της αναθεωρημένης εκδοχής της μονόπρακτης όπερας δωματίου" (Άσπρο τριαντάφυλλο) του Γερμανού συνθέτη Udo
Zimmermann στην Κρατική Όπερα του Αμβούργου. Ο Zimmermann είχε
μελοποιήσει μια πρώτη εκδοχή της όπερας το 1967 σε λιμπρέτο του αδελφού
του Ingo Zimmermann αλλά την απέρριψε, και στη νέα εκδοχή κράτησε μόνο
τον τίτλο σε λιμπρέτο του Wolfgang Willaschek. Αναφέρεται στην ιστορία
των νεαρών αντιφασιστών φοιτητών Hans και Sophie Scholl, έναν αδελφό με
την αδελφή του, που καρατομήθηκαν από τους Ναζί το 1943 για τη συμμετοχή
τους στη μη-βίαιη αντιστασιακή ομάδα "Die Weiße Rose". Δεν έχει υπάρξει
άλλο έργο στην πρόσφατη ιστορία της όπερας που να έγινε ομόφωνα
αποδεκτό από κοινό και κριτικούς και να ανέβηκε τόσο γρήγορα σε σκηνές
όλου του κόσμου - μέσα σε μια τριετία πραγματοποιήθηκαν περισσότερες
από 70 παραστάσεις στην Ευρώπη και την Αμερική.
2004: Πρώτη
εκτέλεση του έργου του σύγχρονου Αμερικανού μεταμινιμαλιστή συνθέτη
Michael Gordon για πολυμέσα (φιλμ, προβολή φωτογραφιών) και ορχήστρα με
τον τίτλο "Gotham" με την American Composers Orchestra υπό τη διεύθυνση
του Steven Sloane στην αίθουσα Zankel Hall του Carnegie Hall της Νέας
Υόρκης. Συνδυάζει εκπληκτικό αρχειακό και πρωτότυπο υλικό του αστικού
τοπίου της Νέας Υόρκης σκηνοθετημένο από τον κινηματογραφιστή Bill
Morrison σε συνεργασία με την εικαστικό Laurie Olinder και τον σκηνοθέτη
Bob McGrath, όλοι τους συνιδρυτές του πρωτοποριακού θεάτρου πολυμέσων,
όπερας και σύγχρονης μουσικής Ridge Theater. http://vimeo.com/61130898
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ Armand-Louis Couperin 1727: Γεννιέται ο Γάλλος συνθέτης, Οργανίστας και τσεμπαλίστας
Armand-Louis Couperin. Ήταν μέλος της οικογένειας Couperin, από τους
οποίους το πιο αξιοσημείωτο μέλος υπήρξε ο μεγάλος θείος του Louis και ο
ξάδελφός του François. O Couperin γεννήθηκε στο Παρίσι. Η μητέρα του
πέθανε όταν ήταν μόλις 17 μηνών και ανατράφηκε από τον πατέρα του,
Nicolas, επίσης συνθέτη και διάδοχο του François ως Oργανίστα στην
εκκλησία του St. Gervais το 1748. Τίποτα δεν είναι γνωστό για την
μουσική εκπαίδευση του Couperin, αν και η βιβλιοθήκη του κατά το χρόνο
του θανάτου του περιείχε 885 τόμους σχετικούς με τη μουσική, γεγονός
ιδιαίτερα ασυνήθιστο για έναν συνθέτη εκείνης της εποχής και στοιχείο
μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος για τους μελετητές του. Σε ηλικία 21
ετών, ο πατέρας Couperin πέθανε χωρίς να αφήσει διαθήκη, αφήνοντάς τον
μοναδικό κληρονόμο και των δύο γονέων του. Το 1752, παντρεύτηκε την
Elisabeth - Antoinette Blanchet, μια επαγγελματία μουσικό με την οποία
απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τρία εκ των οποίων έγιναν συνθέτες. Ο Couperin
και η σύζυγός του δίδασκαν τσέμπαλο, ενώ εκείνος ήταν και Οργανίστας
στο Αββαείο της Μονμάρτρης. Ο συνθέτης πέθανε σε ηλικία 61 ετών στο
Παρίσι σε ένα τροχαίο ατύχημα, ενώ περπατούσε βιαστικά την απόσταση από
τον ναό του Ste . Chapelle στο St Gervais. Οι αναφορές στον Couperin από
τους συγχρόνους του -όπως ο Charles Burney- είναι εγκωμιαστικές,
επαινόντας την αυτοσχεδιαστική δεξιοτεχνία του και τονίζοντας τη φήμη
του ως ένας από τους δύο καλύτερους Οργανίστες της εποχής, παρά το
γεγονός οτι μόνο μία σύνθεση για όργανο σώζεται σήμερα. Ο Couperin δεν
δημοσίευσε ποτέ του εκκλησιαστική μουσική και αρνήθηκε να γράψει μουσική
για το θέατρο. Τα σωζόμενα έργα του αποτελούν σχεδόν αποκλειστικά
συνθέσεις για το τσέμπαλο. Σε αντίθεση με πολλούς από τους συγχρόνους
του, παρέμεινε στυλιστικά σταθερός στην πλούσια γαλλική παράδοση και
κάποια έργα του έχουν επικριθεί για έλλειψη νεωτερικότητας. Ωστόσο, ο
David Fuller αναφέρει πως ο συνθέτης διέθετε την πειραματική ώθηση και
ορμή για να διερευνήσει τις δυνατότητες των οργάνων του. Ένα παράδειγμα
είναι η ‘’Simphonie de clavecins’’, το μόνο έργο του που απαιτεί δύο
harpsichords με genouillères (μοχλούς για τα γόνατα που επιτρέπουν τα
diminuendos). http://www.youtube.com/watch?v=dnv--y7nVCI
ΘΑΝΑΤΟΙ 1682: Alessandro Stradella 1704: Isabella Leonarda 1751: Georg Caspar Schürmann 1906: Anton Stepanovich Arensky 2006: Thomas Koppel
25 Φεβρουαρίου
1850: Πρώτη εκτέλεση του έργου "Konzertstück" (Κομμάτι Κοντσέρτου) για
τέσσερα κόρνα και ορχήστρα σε Φα μείζονα Op. 86 του Robert Schumann με
το κουαρτέτο κόρνων της Ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας και τον Julius
Rietz στη διεύθυνση της ορχήστρας.
1881: Πρεμιέρα της όπερας
του Ρ. Ι. Tchaikovsky "Η παρθένος της Ορλεάνης" στο Θέατρο Mariinsky της
Αγ. Πετρούπολης υπό τη διεύθυνση του
Eduard Nápravník, στον οποίο είχε αφιερώσει ο συνθέτης το έργο. Το
λιμπρέτο είναι του ίδιου του Tchaikovsky βασισμένο στην ομώνυμη τραγωδία
του Friedrich Schiller, στο έργο του Jules Barbier "Jeanne d'Arc", στο
λιμπρέτο του Auguste Mermet για τη δική του όπερα και σε λεπτομέρειες
από τη βιογραφία της Ιωάννας της Λωραίνης από τον Henri Wallon. Το έργο
αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη προσέγγιση του συνθέτη προς το είδος της
γαλλικής grand opera, παρά τη χρήση ρώσικης γλώσσας, ιδίως με την
συμπερίληψη ενός μπαλέτου στη δεύτερη πράξη, και ήταν η πρώτη όπερα του
Tchaikovsky που παρουσιάστηκε εκτός Ρωσίας, στην Πράγα στις 28 Ιουλίου
1882.
1888: Πρεμιέρα της όπερας του Benjamin Godard "Jocelyn"
στο Théâtre Royal de la Monnaie των Βρυξελλών με τον τενόρο Pierre-Émile
Engel στον ομώνυμο ρόλο. Το λιμπρέτο των Paul Armand Silvestre και
Victor Capoul βασίζεται σε ένα ποίημα του Alphonse de Lamartine και η
δράση λαμβάνει χώρα στην Γκρενόμπλ και τα γύρω βουνά κατά τη διάρκεια
του Corpus Christi (Μεγάλης Παρασκευής) στο τέλος του 18ου αιώνα γύρω
από μια γήινη αγάπη που δελεάζει έναν αδελφό σε ένα ιεροδιδασκαλείο. Αν
και η όπερα γνώρισε μεγάλη επιτυχία, σήμερα έχει μείνει στην ιστορία για
την berceuse (νανούρισμα) του τενόρου "Oh! ne t'éveille pas encore" που
έχει τραγουδηθεί από μεγάλους τενόρους (αλλά και από σοπράνο) και
επίσης έχει ενορχηστρωθεί σε διάφορες μορφές.
1905: Πρώτη
εκτέλεση του Κοντσέρτου για κοντραμπάσο Op. 3 του Serge Koussevitzky στη
Μόσχα με σολίστ τον ίδιο. Ο Koussevitzky που είναι περισσότερο γνωστός
σαν μαέστρος (διευθυντής της Ορχήστρας της Βοστώνης από το 1924 έως το
1949)και υποστηρικτής της σύγχρονης μουσικής, ήταν στην αρχή της
καριέρας του μεγάλος δεξιοτέχνης του κοντραμπάσου και το είχε καθιερώσει
σαν σολιστικό όργανο. Το κοντσέρτο του, που το έγραψε με τη βοήθεια του
συνθέτη Reinhold Glière στην ενορχήστρωση, έχει έντονο ρομαντικό ύφος
που θυμίζει αντίστοιχα έργα του Tchaikovsky ή του Dvořák και είναι ένα
από τα πιο δημοφιλή στο περιορισμένο ρεπερτόριο του οργάνου.
1911: Πρεμιέρα της όπερας του Victor Herbert "Natoma" στη Metropolitan
Opera House της Φιλαδέλφειας. Ήταν η πρώτη όπερα του συνθέτη που ήταν
περισσότερο γνωστός για τις οπερέτες του και διαδραματίζεται στην υπό
ισπανική κατοχή Καλιφόρνια του 1830 όπου η ινδιάνα Natoma θυσιάζει τον
έρωτά της για τον αξιωματικό του Αμερικανικού Ναυτικού Paul και
κλείνεται σε μοναστήρι. http://youtu.be/nMlo-4ibV8Y
1922: Πρώτη δημόσια εκτέλεση της
«ζωολογικής φαντασίας» για 2 πιάνα και μικρό σύνολο "Le carnaval des
animaux" (Το καρναβάλι των ζώων) του Camille Saint-Saëns με την
Ορχήστρα Colonne υπό τη διεύθυνση του Gabriel Pierné στο Παρίσι. Αν και ο
Saint-Saëns είχε γράψει το έργο ήδη από το 1886, είχε ζητήσει στη
διαθήκη του να μην εκδοθεί πριν το θάνατό του (πέθανε το 1921), καθώς το
θεωρούσε περισσότερο σαν ένα μουσικό αστείο και φοβόταν ότι θα
επικριθεί η φήμη του σαν σοβαρού συνθέτη όσο ζούσε. Το μόνο μέρος που
είχε δώσει την άδεια να εκδοθεί ήταν ο περίφημος «Κύκνος» (XIII. Le
cygne) σε μια εκδοχή για σόλο τσέλο και πιάνο το 1887, που έγινε διάσημο
σαν σύντομο μπαλέτο σε χορογραφία του Mikhail Fokine με τη μπαλαρίνα
Anna Pavlova το 1905. Το έργο βρίθει χιουμοριστικών αναφορών σε γνωστά
έργα άλλων συνθετών, όπως για παράδειγμα στις «Χελώνες» (IV. Tortues)
που χορεύουν μια αργή εκδοχή του περίφημου καν-καν από τον «Ορφέα στον
Άδη» του Jacques Offenbach, στον «Ελέφαντα» (V. L'éléphant) που είναι
μια παρωδία της μελωδίας του «Χορού των Συλφίδων» από την «Καταδίκη του
Φάουστ» του Hector Berlioz που παίζεται από το κοντραμπάσο ή στα
«Απολιθώματα» (XII. Fossiles) όπου αποσπάσματα από τον δικό του
«Μακάβριο Χορό», την άρια "Una voce poco fa" από τον «Κουρέα της
Σεβίλλης» του Gioachino Rossini και το παιδικό τραγούδι "Ah! vous
dirai-je, Maman" ανάμεσα σε άλλα, θεωρούνται σαν μουσικά απολιθώματα την
εποχή που γράφτηκε το έργο. Το αποκορύφωμα όλων όμως είναι ότι ανάμεσα
στα υπόλοιπα ζώα συμπεριλαμβάνονται και δύο «Πιανίστες» (XI. Pianistes)
που κάνουν εξάσκηση σε μια σειρά από κλίμακες και αργές τρίλιες σε
τρίτες στο στυλ του Hanon, κάτι που σπάνια έχει την ευκαιρία να δει το
κοινό!
1932: Πρώτη εκτέλεση του έργου του Αμερικανού συνθέτη
Carl Ruggles "Sun-Treader" (Ήλιος-Περπατητής) για ορχήστρα με την
Orchestre symphonique de Paris υπό τη διεύθυνση του Nicholas Slonimsky
στο Παρίσι. Είναι εμπνευσμένο από το ποίημα "Pauline" του Άγγλου
βικτωριανού ποιητή Robert Browning και ειδικά από το στίχο "Sun-treader,
light and life be thine forever!" (Ήλιε-περπατητή, το φως και η ζωή να
είναι δικά σου για πάντα). http://youtu.be/6soFlEZAMYw
1960: Πρώτη εκτέλεση του
πειραματικού έργου του John Cage "Music for Amplified Toy Pianos"
(Μουσική για Ενισχυμένα Πιάνα-Παιχνίδια) στο Wesleyan University του
Middletown του Κονέκτικατ. Είναι γραμμένο για έναν ακαθόριστο αριθμό
πιάνων-παιχνιδιών και άλλων ηχητικών πηγών χρησιμοποιώντας το στοιχείο
του «τυχαίου» επηρεασμένος από τη μελέτη των ανατολικών φιλοσοφιών,
δημιουργώντας ένα ευρύχωρο πεδίο ήχων γεμάτων έκπληξη.
26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ Franz Joseph Strauss
1822: Γεννιέται ο Γερμανός συνθέτης και βιρτουόζος του κόρνο Franz
Joseph Strauss. Ο Strauss υπήρξε ο κυριότερος ερμηνευτής του κόρνο στην
Όπερα της Βαυαρίας για περισσότερα από 40 χρόνια, καθηγητής στο Royal
School of Music του Μονάχου και σημαντικός μαέστρος. Είναι ίσως πιο
γνωστός ως ο πατέρας του συνθέτη Richard Strauss, στου οποίου την πρώιμη
μουσική ανάπτυξη συνέβαλλε καθοριστικά. Ως συνθέτης, ο Strauss
φημίζεται για τα έργα του για κόρνο τα οποία περιλαμβάνουν δύο κοντσέρτα
και πολλά μικρότερα έργα. Ο Strauss γεννήθηκε στο Parkstein της
Βαυαρίας και τη μουσική του παιδεία ανέλαβε ο Georg Walter –συγγενής της
μητέρας του- διδάσκοντας τον μικρό Strauss κλαρίνο, κιθάρα και μια
σειρά από χάλκινα πνευστά όργανα. Στην ηλικία των εννέα ετών, έγινε
δεκτός ως μαθητής από έναν άλλο θείο του, τον Franz Michael Walter ο
οποίος ήταν στρατιωτικός αρχιμουσικός. Στην ηλικία των 15 ετών,
μέσω της επιρροής του Georg Walter, διορίστηκε στην ιδιωτική ορχήστρα
του Duke Max στο Μόναχο όπου παρέμεινε για δέκα χρόνια. Το 1847, ο
Strauss
έγινε μέλος της ορχήστρας της βαυαρικής Όπερας και τον Μάιο του
1851 παντρεύτηκε την Maria Seiff Elise με την οποία απέκτησε ένα γιο και
μια κόρη. Ο γιος πέθανε σε ηλικία 10 μηνών το 1852 και το 1854 πέθαναν
από χολέρα η σύζυγος και η κόρη του Strauss. Το 1863 παντρεύτηκε την
Josephine Pschorr (1837-1910) με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, τον
συνθέτη Richard Georg το 1864 και την Berta Johanna το 1867. Το 1871, ο
Strauss διορίστηκε καθηγητής στο Royal School of Music και το 1873 του
δόθηκε το αξίωμα του Kammermusiker της βαυαρικής αυλής. Οι μουσικές
προτιμήσεις του ήταν έντονα κλασικές, με ιδιαίτερη αγάπη στη μουσική του
Mozart, καθώς επίσης και των Haydn και Beethoven. Παρά την προσωπική
του απέχθεια για τον Wagner, τόσο ως άνθρωπο όσο και ως συνθέτη, ο
αυστηρός του επαγγελματισμός τον οδήγησε να αφιερώσει όλες τις τεχνικές
του γνώσεις για την ερμηνεία των σημαντικών σόλο μερών για κόρνο στις
όπερες του Wagner. Το 1875, ο Strauss εξελέγη μαέστρος της ορχήστρας
‘’Wilde Gung'l‘’, μια θέση που κατείχε για 21 χρόνια. Μεταξύ των
ερμηνευτών ήταν και ο γιος του, ο οποίος έμαθε εκεί ενορχήστρωση και
έγραψε μερικά από τα πρώτα του έργα για την συγκεκριμένη ορχήστρα. Ο
Strauss αποσύρθηκε από την ορχήστρα της όπερας το 1889, αν και συνέχισε
να εργάζεται ως μαέστρος και δίδαξε για μερικά χρόνια στη συνέχεια.
Πέθανε στο Μόναχο το 1905 σε ηλικία 83 ετών.
ΘΑΝΑΤΟΙ 1630: William Brade 1770: Giuseppe Tartini 1889: Karl Davydov 1913: Felix Draeseke 1953: Elisabeth Kuyper 1996: Mieczyslaw Samuilowicz Weinberg
26 Φεβρουαρίου
1732: Πρεμιέρα της όπερας του Georg Friedrich Händel "Sosarme, re di
Media" (Σωσάρμης, βασιλιάς της Μηδίας) στο King's Theatre του Λονδίνου.
1899: Πρώτη εκτέλεση της πλήρους Συμφωνίας No. 6 σε Λα μείζονα του
Anton Bruckner μετά το θάνατό του με τη Φιλαρμονική της Βιέννης υπό τη
διεύθυνση του Gustav Mahler, ο οποίος έκανε σημαντικές αλλαγές και
περικοπές στην παρτιτούρα. Είχε προηγηθεί
στις 11 Φεβρουαρίου 1883 η πρώτη εκτέλεση μόνο του 2ου και του 3ου
μέρους της συμφωνίας με τη Φιλαρμονική της Βιέννης υπό τη διεύθυνση του
Wilhlem Jahn, που ήταν η μόνη εκτέλεση του έργου που άκουσε ο Bruckner
όσο ζούσε.
1927: Πρώτη εκτέλεση του έργου "Vetrate di chiesa,
quattro impressioni sinfoniche" (Βιτρό εκκλησιών, τέσσερις συμφωνικές
εντυπώσεις) P. 150 του Ottorino Respighi με τη Συμφωνική της Βοστώνης
υπό τη διεύθυνση του Serge Koussevitzky. Το έργο αναπαριστά με λαμπρή
ενορχήστρωση και με μεγάλη δραματική δύναμη τέσσερα θρησκευτικά γεγονότα
που απεικονίζονται σε παράθυρα με βιτρό ιταλικών εκκλησιών.
1935: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας σε Ντο μείζονα του Georges Bizet,
μετά το θάνατό του, στη Βασιλεία της Ελβετίας με τον Felix Weingartner
στη διεύθυνση της ορχήστρας. Ο Bizet έγραψε τη συμφωνία το 1855 σε
ηλικία μόλις 17 ετών κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Ωδείο του
Παρισιού με καθηγητή τον Charles Gounod (του οποίου η επιρροή είναι
εμφανής) σαν μαθητική εργασία, αλλά έκτοτε ο συνθέτης δεν θέλησε να την
εκδώσει ή να την εκτελέσει. Μετά το θάνατό του η χήρα του Geneviève
Halévy έδωσε το χειρόγραφο στο συνθέτη Reynaldo Hahn, ο οποίος με τη
σειρά του το δώρισε μαζί με άλλα έγγραφα στο αρχείο της βιβλιοθήκης του
Ωδείου, όπου και το ανακάλυψε το 1933 ο μουσικολόγος Jean Chantavoine.
1939: Πρώτη εκτέλεση του Σεστέτου για πιάνο, κλαρινέτο και κουαρτέτο
εγχόρδων του Aaron Copland στο Δημαρχείο της Νέας
Υόρκης από απόφοιτους της Μουσικής Σχολής Juilliard. Πρόκειται για
ενοργάνωση της "Σύντομης Συμφωνίας" του 1933 σε μια προσπάθεια του
συνθέτη να παρουσιάσει το έργο πιο εύκολα στο κοινό.
1943:
Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 5 του Αμερικανού συνθέτη Roy Harris με
τη Συμφωνική της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του Serge Koussevitzky. Ο
συνθέτης την αφιέρωσε στο λαό της Σοβιετικής Ένωσης για την επέτειο των
25 χρόνων από την ίδρυση του Κόκκινου Στρατού που εκείνη την περίοδο
μαχόταν κατά της ναζιστικής εισβολής. Η συναυλία μεταδόθηκε ραδιοφωνικά
με βραχέα κύματα στη Σοβιετική Ένωση, ενώ αναμεταδόθηκε άλλες έντεκα
φορές στις ανά τον κόσμο αμερικάνικες ένοπλες δυνάμεις κατά τη διάρκεια
του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου. Το 1958 ο Harris ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση
και διηύθυνε το έργο στο Ραδιόφωνο της Μόσχας, γινόμενος έτσι ο πρώτος
Αμερικανός που παρουσίασε δική του μουσική στην ΕΣΣΔ. Roy Harris: Symphony No. 5 http://classical-music-online.net/en/listen/109287
1946:
Πρώτη εκτέλεση του Κοντσέρτου για όμποε σε Ρε μείζονα του Richard
Strauss με σολίστ τον Marcel Saillet και την Ορχήστρα Tonhalle της
Ζυρίχης υπό τη διεύθυνση του Volkmar Andreae στη Ζυρίχη. Το έργο
γράφτηκε μετά από προτροπή του Αμερικανού ομποΐστα John de Lancie, ο
οποίος ανήκε στα αμερικανικά στρατεύματα που ήλεγχαν την Βαυαρική πόλη
Garmisch όπου έμενε ο ηλικιωμένος Strauss στο τέλος του Β’ Παγκόσμιου
Πόλεμου και ο οποίος γνώριζε τον τρόπο γραφής του συνθέτη για το όμποε. Η
αρχική απάντηση του Strauss ήταν αρνητική, αλλά ο de Lancie προς μεγάλη
του έκπληξη διαπίστωσε έξι μήνες αργότερα ότι ο συνθέτης είχε γράψει το
κοντσέρτο και του πρότεινε μάλιστα να το παρουσιάσει αυτός στην πρώτη
του εκτέλεση στην Αμερική, πράγμα όμως που δεν μπορούσε μια και είχε
αναλάβει μόλις χρέη ομποΐστα στη Φιλαρμονική της Φιλαδέλφειας και δεν
του επιτρεπόταν σαν νέο μέλος λόγω πρωτοκόλλου να παίξει σαν σολίστ.
Έτσι έδωσε τα δικαιώματα στον νεαρό ομποΐστα Mitch Miller που το
πρωτοπαρουσίασε στη Νέα Υόρκη το 1948, ενώ ο ίδιος το ηχογράφησε
στερεοφωνικά πολλά χρόνια αργότερα για την RCA Victor.
1953:
Πρώτη εκτέλεση του Κουαρτέτου Εγχόρδων No. 1 του Αμερικανού συνθέτη
Elliott Carter με το Walden Quartet στο θέατρο McMillan του
Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης.
1959: Πρώτη εκτέλεση
της Συμφωνίας No. 2 του George Rochberg με την Ορχήστρα του Κλήβελαντ
υπό τη διεύθυνση του Georg Szell, το έργο ξεχωρίζει ως μια ολοκληρωμένη
σειριακή σύνθεση από έναν Αμερικανό συνθέτη.
1981: Πρώτη
εκτέλεση της Συμφωνίας No. 2 του Peter Maxwell Davies με τη Συμφωνική
της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του Seiji Ozawa στο Symphony Hall της
Βοστώνης. Ήταν ανάθεση της Συμφωνικής της Βοστώνης για τον εορτασμό της
επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυσή της.
2001: Πρώτη
εκτέλεση του έργου του σύγχρονου Ολλανδού συνθέτη Klaas de Vries "…sub
nocte per umbras…" (…κάτω από τη νύχτα μέσα από τις σκιές…) με το σύνολο
σύγχρονης μουσικής San Francisco Contemporary Music Players στο Yerba
Buena Center for the Arts του Σαν Φρανσίσκο. Το έργο χρησιμοποιεί μια
σειρά από αρχετυπικά μοτίβα και φόρμουλες, τα οποία, όπως και οι σκιές
του τίτλου που προέρχεται από έναν στίχο της Αινειάδας του Βιργίλιου,
επιστρέφουν κατ' επανάληψη. http://youtu.be/uePaP3aUsiQ
"The presentation of the young Mozart to Mme de Pompadour at Versailles
A portrait by Joseph Lange, Mozart’s brother-in-law.
