ΜΠΡΕΧΤ, Η ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ

H Lotte Lenya στον ρόλο της Jenny, στην πρεμιέρα του έργου, 1928

Επιμέλεια: De Profundis Ya
13/11/2014


Mack the Knife 

Όπου πέφτουν καρχαρίες
βγαίνει αίμα στον αφρό
Ο Μακήθ βγαίνει στο Σόχο
μ' άσπρο γάντι καθαρό
Τον Μακήθ αν δεν γνωρίζεις
όψη φάτσα και φωνή
τον γνωρίζεις απ' την κόψη
της λεπίδας τη στενή
Βρίζει τον Μακχήθ η Βέρα
που τον ήθελε πιστό
την εβρήκαν κάποια μέρα
με μια τρύπα στο παλτό
Τρεις νεκροί σε μία μέρα
στο λιμάνι πατατράκ
άλλοι λέν' ήρθε χολέρα
άλλοι λένε ήρθε ο Μακ
Στο ποτάμι τρίτη μέρα
τρεις πνιγμένοι κολυμπούν
ο Μακήθ και τρεις κυρούλες
δυο μερόνυχτα γλεντούν
Στο βρεμένο καλντερίμι
λάμπουν αίματα ξερά
ο Μακήθ αλλάζει γάντια
βάζει άσπρα καθαρά

Μετάφραση: Παύλος Μάτεσις

Η όπερα της πεντάρας είναι έργο του Kurt Weill με λιμπρέτο του Bertolt Brecht. Είναι μια μεταφορά του έργου «Η όπερα του ζητιάνου», του John Gay.
Η πρεμιέρα της όπερας δόθηκε στις 31 Αυγούστου 1928 στο Θέατρο του Βερολίνου. Είχε τέτοια επιτυχία, που από την επόμενη κιόλας μέρα της πρεμιέρας στο Βερολίνο ακουγόταν τραγούδια του έργου. Σύντομα δε, άνοιξε ένα μπαρ με το όνομα "Η Όπερα της πεντάρας", όπου παιζόταν μόνο η μουσική από το έργο. Στις 7 Φεβρουαρίου 1829 παίχτηκε η "Όπερα της πεντάρας" για πνευστά στο Βερολίνο με τον Otto Klemperer στο πόντιουμ. Το 1934-35 ο Brecht έγραψε το "Μυθιστόρημα της πεντάρας" που είναι βασισμένο πάνω στην "Όπερα"
Το 1931 γυρίστηκε το ομότιτλο κινηματογραφικό έργο, το σενάριο βασίζεται στο λιμπρέτο του Brecht, και η σκηνοθεσία είναι του G.W. Pabst. Ηθοποιοί: Lotte Lenya, Carola Neher.

 Bertolt Brecht, Lotte Lenya, Kurt Weill

 Η υπόθεση του έργου:
 
Το έργο επικεντρώνεται σε ιστορίες της αστικής τάξης. Στο βικτωριανό Λονδίνο, πρωταγωνιστής είναι ο περιβόητος Μακίθ (Μάκι Μέσερ ή Μακ ο Μαχαιροβγάλτης), που παντρεύεται την Πόλι Πίτσαμ.
 
Στην Πρώτη Πράξη, ο Μπρεχτ παρουσιάζει το μαγαζί του Τζόναθαν Πίτσαμ, του αφεντικού των ζητιάνων του Λονδίνου, στους οποίους πουλάει προστασία, τους εκμεταλλεύεται και διεκδικεί μερίδιο από τα καθημερινά "κέρδη" τους, ασκώντας κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα, προβάλλοντας την εικόνα ότι τα πάντα μπορούν να γίνουν "εμπόριο", ακόμα και η ελεημοσύνη. Ο Πίτσαμ ανακαλύπτει ότι η κόρη του, η Πόλι, που τη θεωρεί ιδιοκτησία του, έχει μπλέξει με τον περιβόητο κακοποιό Μακίθ. Η ίδια η Πόλι εκείνο το βράδυ παντρεύεται το Μακίθ σε ένα σταύλο και διασκεδάζει μαζί με τη συμμορία του, παριστάνοντας την "Τζένη των Πειρατών". Γυρίζοντας σπίτι, ανακοινώνει στους γονείς της το γάμο της, αλλά και το ότι ο αρχηγός της αστυνομίας Τάιγκερ Μπράουν διασκέδασε μαζί τους, καθώς αυτός και ο Μακίθ είναι στενοί φίλοι από το στρατό. Ο γάμος αυτός εξοργίζει τον πατέρα της, ο οποίος πασχίζει να στείλει τον Μακίθ στην κρεμάλα.
 
Η Πόλι αναφέρει στο Μακίθ τις προσπάθειες του πατέρα της κι αυτός αποφασίζει να φύγει από το Λονδίνο, αφήνοντας διάφορες "δουλειές" στην Πόλι. Πριν φύγει, επισκέπτεται την Τζένι, πρώην αγαπημένη του, χωρίς να ξέρει ότι έχει δεχτεί λεφτά από την κυρία Πίτσαμ για να τον καταδώσει. Παρά τη φιλία του με τον αρχηγό της αστυνομίας Μπράουν, συλλαμβάνεται και οδηγείται στη φυλακή. Εκεί εμφανίζονται η Πόλι μαζί με τη Λούσι, την κόρη του Μπράουν, όπου μεσολαβεί μια σκηνή ζήλιας και τσακωμού. Η Λούσι μηχανορραφεί για την απόδραση του Μακίθ, ενώ ο Πίτσαμ απειλεί τον αστυνόμο Μπράουν ότι θα εξαπολύσει όλους τους ζητιάνους του κατά την τελετή στέψης της βασίλισσας, κάτι που θα στοίχιζε τη θέση του.

Η Τζένι απαιτεί τα χρήματά της από την κυρία Πίτσαμ, η οποία αρνείται. Ο Μπράουν μαθαίνει ότι οι ζητιάνοι έχουν ήδη λάβει θέσεις και ο μόνος τρόπος να σώσει τον ίδιο και τη θέση του στην αστυνομία είναι να συλλάβει και να εκτελέσει το Μακίθ. Ο Μακίθ οδηγείται και πάλι στη φυλακή, αλλά αυτή τη φορά κανείς δεν μπορεί να μαζέψει τόσα χρήματα για να εξαγοράσει τους φύλακες. Λίγο πριν την εκτέλεση, γίνεται η μεγάλη ανατροπή. Καταφτάνει απεσταλμένος της βασίλισσας, η οποία δίνει χάρη στο Μακίθ και του χορηγεί αποζημίωση και ένα κάστρο με τίτλο. Σύσσωμος ο θίασος στο φινάλε τραγουδάει μια παράκληση να μην τιμωρούνται τόσο αυστηρά τα αδικήματα.

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97_%CF%8C%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%80%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B1%CF%82

Τραγουδάει η Lotte Lenya

Τραγουδάει ο Μπρεχτ.

 Θέατρο Κάππα, 1975-76

 Η κινηματογραφική μεταφορά του έργου

Γιατί ο άνθρωπος από πού ζει;
Πάντα τον άλλο κλέβει, πνίγει, τυραννάει και τρώει!
Δε ζει σα δεν ξεχνάει πέρα για πέρα
Πως άνθρωπος κι αυτός στο τέλος είναι.
Κύριοι, ποτέ μην το ξεχνάτε αυτό:
Ο άνθρωπος ζει μονάχα απ' το κακό!
Finale
Μετάφραση: Δ.Διβάρη (από το "Το μυθιστόρημα της πεντάρας" του Brecht)