ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ

Pierre-Étienne Monnot, Andromeda, Metropolitan Museum of Art, New York City

Επιμέλεια: De Profundis Ya

19/1/2015

JOSE MARIA de HEREDIA "ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ"

Του Κηφέως η κόρη ζωντανή, αλίμονον, ακόμα
σε βράχο, στα μαυρόνησα, ανάμαλλη σπαράζει·
κι ενώ τρομάρας σύγκρυο βαθιά το αναταράζει·
δεμένο το βασιλικό του κάκου στρέφει σώμα.
Η μπόρα δέρνει ανήμερα του Ωκεανού το στρώμα,
στα κρουσταλλένια πόδια της πικρόν αφρό ξεβράζει,
και μέσα εκείνη απ’ τα κλειστά ματόκλαδα κοιτάζει,
ακούραστο ν’ ανοιγοκλεί το γαλανό του στόμα.
Μα ξαφνικά, σαν τη βροντή στον άφωτο αιθέρα,
ακούει χλιμίντρισμα στεγνό να αντιλαλάει ως πέρα
κι ανοίγει ο τρόμος διάπλατο το ξαφνισμένο μάτι.
Βλέπει... με πέταμα τρελό, να ο Πήγασος σιμώνει,
φέρνει, ορθός στα πισινά, του Δία το γιο στην πλάτη
κι ίσκιο γαλάζιο ολόμακρο στη θάλασσα ξαπλώνει.
II
Ανάμεσα στα κύματα, που κόφτουν αφρισμένα
το πέταμά του, ο νικητής της Μέδουσας προβαίνει
κι ενώ το αίμα, ιδρώς ζεστός, απ’ το κορμί του βγαίνει
παίρνει την ξανθομάλλινη στην αγκαλιά παρθένα.
Στο αδέρφι του Χρυσάορος επάνω, που οργισμένα
στο κύμα κρούει τις οπλές και με αφρό τους ραίνει,
βάζει την Κόρη, που γλυκά τον σφίγγει χλωμιασμένη
σε στήθη από τα κλάιματα ακόμα φουσκωμένα.
Τον σφίγγει κι η αφροδροσιά τους δυο μαζί σκεπάζει,
δειλά εκείνη στο άλογο πιο πάνω τ’ ανεβάζει
τα ωραία της πόδια που φιλά ένα φευγάτο κύμα.
Μα ο Πήγασος, που επανωτά φτερνίζει τα πλευρά του,
ψηλά, στου ήρωος τη φωνή πετώντας, μ’ ένα βήμα
χτυπά στον έντρομο ουρανό τα φλογερά φτερά του.
III
Σιγά πετώντας το άλογο το φτερωτό από πέρα
με τ’ ανοιχτά ρωθούνια του αέρα φυσά π’ αχνίζει,
με μια τους φέρνει του φτερού τρεμούλα π’ ανεμίζει
μέσ’ στη γαλάζια τη νυχτιά μέσ’ στο ξανθόν αιθέρα.
Πετούν· κι αφήνουν πίσω τους της Αφρικής την ξέρα·
να κι η Ασία... μια έρημος... ο Λίβανος καπνίζει
στεφανωμένος καταχνιά, και πέρα εκεί αφρίζει
λευκό το μνήμα πο’ κρύψε την Έλλη μιαν ημέρα.
Σα δυο θεόρατα πανιά ο άνεμος φουσκώνει
τις δυο φτερούγες, που πετούν απ’ άστρο σε αστέρι,
κάνοντας κούνια ολόθερμη στ’ αγκαλιασμένο ταίρι.
Κι εκεί ψηλά που ο ίσκιος των σειστός περνά κι απλώνει
στον Υδροχόο ανάμεσα και στον Κριό θωρούνε
τα δυο τους Άστρα κρεμαστά ν’ ασπροφεγγοβολούνε.

Μετάφραση: Ιωάννης Γρυπάρης


 ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΚΑΙ ΠΕΡΣΕΑΣ:
 wiki
Στον δρόμο της επιστροφής του, αφού σκότωσε τη Μέσουσα, ο Περσέας περνά από την Αιθιοπία. Εκεί, σ΄ έναν βράχο βλέπει μια γυναικεία φιγούρα αλυσοδεμένη. Πλησιάζει και θαμπωμένος από την ομορφιά της σταματά να μάθει τι συμβαίνει. Μαθαίνει πως η κόρη ονομάζεται Ανδρομέδα. Κόρη του βασιλιά Κηφέα και της Κασσιόπης ή Κασσιόπειας ή Κασσιέπειας, η οποία είχε προκαλέσει την οργή του Ποσειδώνα, επειδή περηφανεύτηκε πως είναι πιο όμορφη από τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας έστειλε ως τιμωρία ένα θαλάσσιο Δράκοντα, τοΚήτος, και για εξιλέωση απαίτησε τη θυσία της Ανδρομέδας. Ο Περσέας, ερωτευμένος με την κόρη του Κηφέα, αποφασίσει να σκοτώσει το Κήτος και να πάρει μαζί του την Ανδρομέδα. Πράγματι, ο ήρωας τερματίζει την ζωή του θαλάσσιου τέρατος και, με την συγκατάθεση των γονέων, παίρνει την Ανδρομέδα μαζί του στη Σέριφο.
Όμως η Ανδρομέδα είχε αρραβωνιαστεί τον Φινέα. Έτσι μετά το κατόρθωμα του Περσέα διεκδικούσε ξανά την Ανδρομέδα. Για συμπαράσταση στο αίτημά του συγκέντρωσε μερικούς φίλους ή συμμάχους του και άρχισε να καταδιώκει τον Περσέα και την Ανδρομέδα. Ο ήρωας τιμώρησε υποδειγματικά τον Φινέα, ο οποίος δεν έφερε καμμία αντίρρηση όταν οι συμπατριώτες του έδεναν την Ανδρομέδα στον βράχο, για να την καταπιεί ο δράκοντας. Ο Περσέας έβγαλε το κεφάλι της Γοργούς και το υπέδειξε στους διώκτες του. Αυτοί, όταν αντίκρισαν το κεφάλι της Μέδουσας, μαρμάρωσαν!
Ύστερα από αυτό το περιστατικό το νέο ζευγάρι πήρε το δρόμο για την Σέριφο.

 Gustave Dore, Andromeda, 1869 , Private collection

 Peter Paul Rubens, Perseus Freeing Andromeda, 1620
Oil on panel, Gemäldegalerie, Berlin

Edward Burne-Jones, Perseus saves Andromeda , 1888, oil on canvas, Southampton City Art Gallery

 Perseus and Andromeda - Annibale Carracci and Domenichino
- 1597 - Farnese Gallery, Rome

Pierre Puget (1620–1694), Perseus Andromeda, Louvre

Annibale Carracci and Domenichino, Perseus and Phineas,
1604-1606 , Farnese Gallery

  Luca Giordano, 'Perseus turning Phineas to Stone', αρχές 1680, λεπτομέρεια. The National Gallery, Trafalgar Square, London

Από τον μύθο της Ανδρομέδας είναι εμπνευσμένες η 4η και η 5η Συμφωνία του CARL DITTERS von DITTERSDORF .
Η 4η αφορά στη διάσωση της Ανδρομέδας από τον Περσέα και
η 5η στη τιμωρία του Φινέα από τον Περσέα [τον μαρμάρωσε (πέτρωσε) δείχνοντάς του το κεφάλι της Μέδουσας)]

Carl Ditters von Dittersdorf - Symphony No. 4 in F major, "Die Rettung der Andromeda durch Perseus"

Carl Ditters von Dittersdorf - Symphony No. 5 in D major