BAUDELAIRE, DEBUSSY

"L'Embarquement pour Cythere" - Antoine Watteau

Σε στυλ ροκοκό ο πίνακας του Watteau...κατάφυτο τοπίο ...θεσπέσια χρώματα, φτερωτοί Έρωτες, Ζέφυροι και ευτυχισμένοι προσκυνητικοί ταξιδευτές έτοιμοι να επιβιβαστούν για ένα "Ταξίδι στα Κύθηρα",που στην πραγματικότητα είναι ταξίδι στον Έρωτα, στη Φύση, στην Ελευθερία...στο Νόημα της Ζωής!!!!

Επιμέλεια: Elpida Nousa
19/11/2014

 "Ταξίδι στα Κύθηρα"
Σαν το πουλί περίχαρη πετούσε και η καρδιά μου
κι ελεύτερη τριγύριζεν ανάμεσα απ' τα ξάρτια.
Κάτου απ' τον ξάστερο ουρανό κυλούσε το καράβι
σα μεθυσμένος άγγελος από λαμπρότατο ήλιο.
Το μαυρονήσι ποιο είν' αυτό το θλιβερό; Μας είπαν:
— Τα Κύθηρα· των τραγουδιών η φημισμένη χώρα,
των γεροντοπαλίκαρων η χιλιοπατημένη
παράδεισο· και μ' όλα αυτά φτωχή του η γη, για κοίτα!
Για τα γλυκά τα μυστικά, για όσες γιορτές γιορτάζει,
νησί, η καρδιά, να! της αρχαίας το φάντασμα Αφροδίτης
απάνου από τα κύματά σου υπέρκαλο αρμενίζει,
γιομίζοντας τους λογισμούς λαγγέματα και αγάπες.
Ωραίο νησί με τις χλωμές μυρτιές, μυριανθισμένο,
κι απ' όλα τα έθνη δοξαστό στων αιώνων τους αιώνες,
που σ' εσέ φέρνουν οι καρδιές τ' αναστενάσματά τους,
σαν της λατρείας το λιβάνι απάνου από 'να κήπο
ρόδων ή σαν περιστεριού παντοτινό το βόγγο!
Τα Κύθηρα δεν ήταν πια παρά χωράφι χέρσο
και μια ερημιά κακοτοπιά που την αναταράζαν
στριγγιές φωνές. Μα ξάνοιγα παράξενο εκεί κάτι.
Ναοί δεν ήταν που ίσκιωνα τα δεντρολίβανα, όπου
η νέα ιέρεια των ανθών η ερωτεμένη ερχόταν
με το κορμάκι από κρυφές φωτοκαμένο φλόγες,
σε φόρεμα μισανοιγμένο από διαβάτρες αύρες.
Μα να! Καθώς πλευρώνοντας άκρη-άκρη το ερμονήσι,
ξαφνίζαμε και τα πουλιά με τ' άσπρα τα πανιά μας,
που ήταν είδαμε στητή κρεμάλα από τρεις κλάδους·
ξεχώριζε μαυριδερή σα να ήταν κυπαρίσσι.
Όρνια άγρια στο ταΐνι τους σκαρφαλωμένα απάνου
με λύσσα τρώγανε ώριμο πια κάποιον κρεμασμένο·
και το καθένα φύτευε τη βρωμερή του μύτη,
χώνοντάς τη, σα σύνεργο, παντού μέσ' στη σαπίλα.
Τρύπες τα μάτια του, κι απ' την αδιάντροπη κοιλιά του
βαριά τ' άντερα χύνονταν απάνου στα μηριά του,
κι από γλυκάδες βδελυρές χορτάτοι οι δήμιοί του,
δέρνοντάς τον, ολότελα τον είχαν ευνουχίσει.
Κάτου στα πόδια του αγριμιών ζηλιάρικα κοπάδια,
με μούρες ανασηκωτές, γυρίζαν τριγυρίζαν,
και ζώο πιο μεγαλόκορμο στη μέση τους κουνιούνταν
από τους παραστάτες του τριγυριστός, ο μπόγιας.
Στα Κύθηρα που κάθισες, παιδί ουρανού πανώριου,
αμίλητος υπόμενες βρισιές, χτυπιές, ω φρίκη!
για να πλερώσεις άτιμες λατρείες σου κι αμαρτίες
που σου το απαγορέψανε το μνήμα.
Ω κρεμασμένε
ρεζιλεμένε, οι συφορές σου, οι συφορές σου, και όταν
είδα να ρεύει το κορμί σου, αιστάνθηκα ως απάνου
στα δόντια μου, σαν εμετός, να μου ξανανεβαίνει
των πόνων του παλιού καιρού το φαρμάκι, ποτάμι.
Μπροστά σ' εσέ, φτωχέ άμοιρε και πόσο αγαπημένε!
όλα τα ράμφη αιστάνθηκα των που τρυπούν κοράκων
και που πονούν, και τα σαγόνια των παρδάλεων όλα
που άλλοτε τόσο ορέγονταν τη σάρκα μου να τρίβουν.
— Ωραίος ήταν ο ουρανός και η θάλασσα καθρέφτης,
για μένα αιματοσπάραχτα μαύρα στο εξής τα πάντα,
και να! την είχα, αλίμονο! σα σε χοντρό σουδάρι
σ' αυτό το παραμάντεμα θαμμένη την καρδιά μου.
Δεν ηύρα στο νησί σου ορθό, Αφροδίτη, ή μια κρεμάλα,
ένα σημείο, και κρέμοταν η εικόνα μου από κείνη.
Το θάρρος και τη δύναμη, Θεέ μου, ν' αντικρύσω
το σώμα μου και την καρδιά μου δίχως ν' αηδιάσω.
(Κ.Μπωντλαίρ-μετ.Κ.Παλαμάς)


Από τον πίνακα του Watteau εμπνεύστηκε το 1904 ο Ντεμπισί το λυρικότατο και ατμοσφαιρικό "Ιsle joyeuse-ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ".Το πραγματικό νησί είναι η νήσος Jersey, στην οποία ο Debussy δραπέτευσε το καλοκαίρι του 1904 με την Emma Bardac,το νησί του έρωτα ,το νησί της χαράς,για το ζευγάρι!

Το ακούμε στην πιανιστική του εκδοχή από τα μαγικά χέρια του Marc-Andre Hamelin,του κατεξοχήν Ντεμπισιακού ερμηνευτή :

...και στην ορχηστρική εκδοχή του το 1923 από τον Bernardino Molinari 
https://www.youtube.com/watch?v=PEcUS7S8pAo

Claude Debussy : L'Isle joyeuse, orchestrated (1923)

Claude Debussy (1862-1918) (France) L'Isle joyeuse,...

Το "Ταξίδι στα Κύθηρα" γίνεται και ταινία από τον Θ.Αγγελόπουλο,τη μουσική της οποίας υπογράφει η Ελένη Καραϊνδρου.Ανεξάντλητος ο ωκεανός λυρισμού!Ας απολαύσουμε την Καμεράτα,που διευθύνει ο Αλ.Μυράτ και τη χορωδία ο Α.Κοντογεωργίου.