ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ 

 

Η Ιστορία της Μουσικής

  

Στην αρχαιότητα η μουσική αποτελούσε στοιχείο μόρφωσης.
   Στους νεότερους χρόνους ως μουσική ορίζεται η τέχνη έκφρασης των αισθημάτων και των ιδεών με τη βοήθεια ήχων,  αρμονικά συνδυασμένων, η μελωδία μιας μουσικής σύνθεσης που εκτελείται με φωνή ή με όργανα, η ορχήστρα, το σύνολο των μουσικών (εκτελεστών, οργανοπαιχτών) το σύνολο των ηχητικών αξιών της εικόνας, που στηρίζεται στη μελωδία, την αρμονία, το ρυθμό, τον τονισμό, το μουσικό ρυθμό κλπ.
   Η μουσική είναι το είδος της τέχνης που αντανακλά στην πραγματικότητα και επιδρά στον άνθρωπο με ενσυνείδητες και οργανωμένες ηχητικές δομές. Οι δομές αποτελούνται, κυρίως, από τους τόνους. Η μουσική βρίσκεται περισσότερο κοντά στο λόγο, τους κραδασμούς της φωνής που εξωτερικεύει τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου. Οι μουσικοί ήχοι, μ' όλη την ομοιότητά τους με τους ήχους της πραγματικής ζωής, διαφέρουν απ' αυτούς με την αυστηρή οργάνωση του τόνου και του ρυθμού, ανήκουν Δε σε συστήματα ιστορικά διαμορφωμένα, επιλεγμένα από τη μουσική πρακτική της κάθε κοινωνίας. Οι θυμικές διεργασίες και καταστάσεις του ανθρώπου παίζουν σημαντικό ρόλο στη μουσική όπως και οι βουλητικές παρορμήσεις. Στο μουσικό περιεχόμενο τον κύριο λόγο έχει η ηχητική και χρονική φύση της μουσικής. Στηρίζεται στον συνηθισμένο τρόπο έκφρασης των ψυχικών καταστάσεων και της μετάδοσής τους με τον ήχο και, έτσι, εκφράζει το θυμικό βίωμα ως κίνηση με τις αλλαγές, αποχρώσεις, δυναμικές εντάσεις, υφέσεις, την αρμονική εξέλιξη, τις συγκρούσεις. Η μουσική εκφράζει, επίσης, τους χαρακτήρες των ανθρώπων. Γι αυτό τη μουσική των ανθρώπων την ονόμασαν "γλώσσα της ψυχής".
   Η μουσική από τη φύση της δεν μπορεί να εκφράσει ολόκληρο τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου και, γι' αυτό, έχει ανάγκη από τις λέξεις και άλλα μη μουσικά εκφραστικά μέσα.Η μουσική, μορφή που ενσαρκώνει το μουσικό περιεχόμενο, είναι και ο τρόπος ύπαρξης της μουσικής. Η μορφή - το σύστημα των μουσικών ήχων στο οποίο εκφράζονται τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι καλλιτεχνικές παραστάσεις του συνθέτη - περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία.
   Ακόμα και αν διαχωριστούν οι μουσικοί συνδυασμοί ήχων, διατηρούν τις πρωταρχικές εκφραστικές τους δυνατότητες αυτές χρησιμοποιούνται σε κάθε μουσικό έργο.
   Η μουσική κάθε έθνους και κάθε εποχής χαρακτηρίζεται από επιλογή τύπων ηχητικών συνδυασμών και κανόνων χρησιμοποίησής τους. Οι μουσικές "γλώσσες" των διάφορων εθνών, εποχών και συνθετών έχουν μεγάλη ποικιλία, σ' όλες, όμως, υπάρχουν αρχές, δομές και κοινά γενικά χαρακτηριστικά. Η μελωδία είναι το σπουδαιότερο εκφραστικό μέσο της μουσικής.
   Η μουσική δραστηριότητα του ανθρώπου περιλαμβάνει τη δημιουργία, την εκτέλεση και την πρόσληψη , στις οποίες αντιστοιχούν τα τρία στάδια του έργου: σύνθεση, εκτέλεση, ακρόαση. Σύμφωνα με το περιεχόμενό της, η μουσική διακρίνεται σε λυρική, επική, δραματική, ηρωική, τραγική, χιουμοριστική, σοβαρή και ελαφρά, με βάση την εκτέλεση, σε φωνητική και ενόργανη και τέλος με βάση τη σύνθεση, σε θεατρική, χορευτική, ενόργανη ή σε μουσική με συνοδεία απαγγελίας. Διακρίνεται επίσης, σε μουσική θεάματος, για μουσικό θέατρο, για θέατρο πρόζας, για κινηματογράφο, μουσικής συναυλίας, συμφωνική, μουσική δωματίου, μαζική, μουσική για τραγούδι (ύμνος, νανούρισμα, σερενάτα, βαρκαρόλα), χορού (γκοπάκ, βαλς, πολωνέζα), εμβατήριο στρατιωτικό ή πένθιμο, σουίτα, ουβερτούρα, συμφωνικό ποίημα, κονσέρτο, ορατόριο, καντάτα, σονάτα, τρίο, κουαρτέτο, κουιντέτο, ρομάντσα, ή σε τελετουργική μουσική: ψαλμός, δρώμενα, χορικά, λειτουργίες, ρέκβιεμ.
   Άλλοι μικρότεροι διαχωρισμοί: άρια, σύνολο, χορικά, όπερα, οπερέτα, αντάτζιο, παραλλαγή, αντάντε, σκέρτσο.
   Ως στοιχεία προέλευσης της μουσικής θεωρούνται: οι τόνοι θυμικά φορτισμένου λόγου, το κελάηδημα των πουλιών, οι ερωτικές επικλήσεις των ζώων, οι ρυθμοί δουλειάς των ανθρώπων, τα ξόρκια, τα μοιρολόγια, οι αρές κλπ.
   Με βάση τα αρχαιολογικά και εθιμογραφικά δεδομένα φαίνεται καθαρά ότι η μουσική, στην πρωτόγονη κοινωνία, πέρασε ένα στάδιο βαθμιαίας ωρίμανσης και εντασσόταν μέσα στην πρακτική δραστηριότητα του ανθρώπου, στο πρωτόγονο πλέγμα της προτέχνης για την καλλιέργεια των ψυχικών ιδιοτήτων που χρειαζόταν η κοινωνία. Τους φυσικούς ήχους αντικατέστησαν απλές μουσικές φράσεις. Η επανάληψη μελωδικών και ρυθμικών τύπων, που σταθεροποιήθηκαν στην κοινωνική πρακτική, οδήγησε στην βαθμιαία συνειδητοποίηση και κατάκτηση των δυνατοτήτων λογικής οργάνωσης των ήχων.
   Την περίοδο της αποσύνθεσης της πρωτόγονης κοινότητας, όταν η καλλιτεχνική δραστηριότητα αρχίζει σιγά-σιγά να διαχωρίζεται από την πρακτική και να διασπάται το πλέγμα της προτέχνης, γεννιέται η μουσική, ως ξεχωριστό είδος τέχνης.
   Κύρια συστατικά της μουσικής:

   1) ο ήχος, χωρίς αυτόν δεν μπορεί να νοηθεί μουσική και σε αυτόν ακριβώς περιέχονται τα άλλα στοιχεία, όπως η χροιά (το ιδιαίτερο χρώμα που ξεχωρίζει την μια φωνή από την άλλη, το ένα όργανο από το άλλο), η εκπομπή που ο ήχος παίρνει το επιθυμητό ύψος, την οξύτητα ή τη βαρύτητα, η ένταση, δηλαδή η ενδυνάμωση του ήχου, και, τέλος, η διάρκεια, που εξαρτάται από την παράταση ή την παύση των παλμικών δονήσεων, που κάνουν τον ήχο.

2)Ο ρυθμός, δηλαδή ο τρόπος διαδοχής των χρονικών στοιχείων, με μετρικές μονάδες, που ξεχωρίζουν καθαρά μεταξύ τους.








   3) Η μελωδία, που παρουσιάζει τη διαδοχή των ήχων, που προχωρούν ξεχωριστά και σύμφωνα με κάποια λογική σειρά.

   

















4) Η αρμονία, που είναι η ταυτόχρονη εκφορά, η συνήχηση περισσότερων φθόγγων. Η ευρωπαϊκή μουσική βασίζεται στη μείζονα και στην ελάσσονα κλίμακα.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
   Η μουσική γεννήθηκε μαζί με τον άνθρωπο, ο οποίος νωρίς άρχισε να ξεχωρίζει αρμονικούς φυσικούς ήχους που τον βοηθούσαν στην παραγωγή και τη ζωή του. Σιγά-Σιγά άρχισε να τον αναπαράγει, να τους ανασυνθέτει δημιουργικά.
   Τα μουσικά του δημιουργήματα ο άνθρωπος τα χρησιμοποίησε για να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του, να εξορκίσει το φόβο, να επικαλεστεί τους προγόνους, να εξευμενίσει τους θεούς του, και να εκφράσει το θαυμασμό, την αφοσίωση και την αγάπη.
   Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αρχαίοι Έλληνες, παρά την έντονη θρησκευτικότητά τους, Δε δημιούργησαν μυστικιστική μουσική και απέδωσαν θεία προέλευση στη μουσική και όχι μυστηριακή. Αντίθετα, στο Μεσαίωνα, που η μουσική παιδεία είναι ασθενής μέχρι και ανύπαρκτη, κυριαρχεί ο μυστικισμός και η νοσηρότητα.
   Δε διασώθηκαν γραπτά μνημεία που να μας κατατοπίζουν για τη μουσική του αρχαίου κόσμου. Πιστεύεται, όμως, ότι η βάση της μουσικής στους αρχαίους λαούς-Κινέζους, Ινδούς, Έλληνες, Κέλτες, Γαλάτες- ήταν η πεντάτονη ανημιτόνια κλίμακα ντο-ρε-μι-σολ-λα.
   Ενώ δε βρέθηκαν μουσικά κείμενα, διασώθηκαν πλήθος αναπαραστάσεις αοιδών, μουσικών και μουσικών οργάνων. Ο καλλιεργημένος άνθρωπος ονομαζόταν "μουσικός ανήρ".
   Τα αρχαιότερα δείγματα μουσικού πολιτισμού τα βρίσκουμε στους Αιγυπτίους της προϊστορικής εποχής, 5000-4000 π.Χ., από την αγγειογραφία τους που παριστάνει κρουόμενα όργανα. Αυτά είναι τα πρώτα και μόνα που βρέθηκαν για εκείνη την εποχή. Προγενέστερα μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί. Ο άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα άρχιζε να κατασκευάζει εργαλεία και μουσικά όργανα. Τα εργαλεία και τα όπλα δεν ξεχώριζαν πολύ, γιατί και αυτά πρώτα-πρώτα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή, στις κυνηγετικές παγάνες, σαν τηλεβόες για επικοινωνία κλπ. Και στο χορό.
   Τα κρουστά των Αιγυπτίων ήταν: κρόταλα, κύμβαλα, σείστρα, τύμπανα κλπ. Αυτά συναντώνται σε όλους τους αρχαίους λαούς. Και σήμερα, ακόμη είναι τα πρότυπα της κατηγορίας των κρουστών μουσικών οργάνων. Η δεύτερη κατηγορία ήταν οι αυλοί, απλοί, διπλοί, τριγωνικοί. Πολυάριθμες παραλλαγές της άρπας, της κιθάρας κλπ. Είναι η Τρίτη κατηγορία. Οι αυλοί ήταν ξύλινοι, καλαμένιοι, μπρούτζινοι ή κοκάλινοι, απλοί ή διπλοί, που φτάνουν ως τις 11 τρύπες. Μεταγενέστερα βρίσκουμε τρομπέτες κυνηγετικά κέρατα, ασιατικές κιθάρες, τρίγωνα, άρπες (μέχρι 20 χορδές) και μεγάλη ποικιλία από άλλα έγχορδα. Συμπεραίνεται ότι οι Αιγύπτιοι γνώριζαν τις διατονικές και τις χρωματικές κλίμακες.
   Ο μουσικός πολιτισμός της Αιγύπτου πιστεύεται ότι δάνεισε στοιχεία του στο μινωικό, το μυκηναϊκό στην αρχαϊκή και κυκλαδική Ελλάδα όπως και στους Ετρούσκους.
   Για την Ασσυρία, που κληρονόμησε τον μουσικό πολιτισμό των Σουμέριων και τον ανέπτυξε δεν υπάρχουν παρά οι λιγότερες και ατελέστερες μαρτυρίες.
   Οι αρχαιότεροι μουσικοί ορισμοί είναι οι ακουστικοί νόμοι που θέσπισαν οι Κινέζοι, οι οποίοι στους Ευρωπαίους φαίνονταν σχολαστικοί και χωρίς φαντασία και έκφραση. Βασίζονται σε κύκλο από πέμπτες και θεωρούνται σχετικοί με τις θεωρίες του Πυθαγόρα. Η αρχική κλίμακα είναι η πεντάτονη, ανημίτονη, που αργότερα συμπληρώθηκε από επτάτονη και στο τέλος από τη χρωματική των δώδεκα βαθμίδων.
   Οι Ινδοί θεωρούνται πιο φιλόμουσοι από τους Κινέζους. Η μουσική διάλεκτος των Ινδών με την έκφραση και το πάθος της, με πρωτότυπες μελωδίες (ραγκά) και με ιδιαίτερο ανατολικό χρώμα θεωρείται πολύ ανώτερη. Πολλά στοιχεία της Ινδικής μουσικής προσεγγίζουν στην ευρωπαϊκή μουσική όπως και άλλα την απομακρύνουν.
   Τα ίδια δείγματα και ο ίδιος πλούτος διαπιστώνονται και στους άλλους λαούς της Ανατολής: Χετταίους, Ασσυρίους, Χαλδαίους, Συρίους και πιο πολύ στους Εβραίους, που όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται το ζήτημα από την Παλαιά Διαθήκη, είχαν ανεπτυγμένη μουσική κίνηση.

•   *  ΜΟΝΟΦΩΝΙΑ

Αρχαία περίοδος
Απ’ το 4.500 π.Χ. περίπου, έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. (Αγ. Αμβρόσιος)

Πρώιμος Μεσαίωνας
Απ’ τον 5ο αιώνα έως τον 9ο αιώνα μ.Χ. (Γρηγοριανό – Βυζαντινό μέλος) – Περίοδος των Πατέρων της Εκκλησίας.

• *   ΠΟΛΥΦΩΝΙΑ

Μεσαίωνας
Απ’ τον 9ο αιώνα (Όργανο) μέχρι το 1400 περίπου. – Πρώιμη πολυφωνία.

Αναγέννηση
Απ’ το 1400 (Ars Nova) μέχρι το 1600 (Χρυσός αιώνας Πολυφωνίας)

•  *      ΟΜΟΦΩΝΙΑ

Μπαρόκ (Προκλασική περίοδος)
Απ’ το 1600 μέχρι το 1750 περίπου (Θάνατος Μπαχ) - (1725 – 1775 = Στυλ Ροκοκό)

Κλασική εποχή
1750 (Θάνατος του Μπαχ) έως το 1827 (Θάνατος του Μπετόβεν)

Ρομαντική εποχή
Απλώνεται σ’ όλο τον 19ο αιώνα.
(1890 – 1915 = Υστερο – Ρομαντική περίοδος – Ιμπρεσιονισμός)

Σύγχρονη εποχή
Ο 20ος αιώνας.



*ΜΟΝΟΦΩΝΙΑ


Πρωτόγονη εποχή: 

1. Αναζήτηση της προέλευσης της μουσικής στον πρωτόγονο άνθρωπο και στις καθημερινές εκδηλώσεις της ζωής του. ΜΟΥΣΙΚΉ - ΡΥΘΜΟΣ.
2. Ανάπτυξη της ακουστικής ικανότητας του ανθρώπου, μέσα απ’ τα ηχητικά φαινόμενα, που παράγουν τα στοιχεία της φύσης.
3. Δημιουργία βάσεων για τη μουσική, όχι σαν τέχνη αλλά σαν μέσο έκφρασης ζωτικών αναγκών του ανθρώπου. ΧΟΡΟΣ - ΤΡΑΓΟΥΔΙ – ΜΙΜΙΚΗ.

4.000 π. Χ. και μετά: 

Εμφάνιση αρχαίων πολιτισμών: Κίνας - Αιγύπτου - Ινδίας - Ασσυρίας και Βαβυλώνας - Ισραήλ - Ελλήνων - Ρωμαίων.
(Η Μουσική είναι η έκφραση του «υπεραισθητού» στον αισθητό κόσμο. (Επικρατεί το γενικό έναντι του προσωπικού – Θρησκεία)

1ος - 3ος αιώνας: 

1. Γέννηση Βυζαντινής μουσικής.
2. Ανάπτυξη εκκλησιαστικού τραγουδιού.

4ος – 5ος αιώνας: 

1. Ανάπτυξη Βυζαντινής μουσικής μετά το διάταγμα των Μεδιολάνων (313 μ.Χ.)
2. Αμβροσιανό μέλος. (Αγ. Αμβρόσιος 340 – 397 μ.Χ. Μιλάνο)
3. Δημιουργία αντιφωνίας και πρωτοπαρουσίαση της χειρονομίας. (Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος – 390 μ.Χ.)

6ος - 7ος αιώνας: 

1. Ακμή Βυζαντινής μουσικής, (εποχή Ιουστινιανού 527 – 565 μ.Χ.).
2. Πάπας Γρηγόριος (Ρώμη 540 – 604 μ.Χ.): Γρηγοριανό μέλος και αντιφωνάριο.

8ος - 9ος αιώνας: 

1. Η Οχτώηχος του Δαμασκηνού. (676 – 756 μ.Χ.)
2. Η σχολή Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη.
3. Σεκουέντσα ή πρόζα στην ανατολική εκκλησία.
4. Εξέλιξη Γρηγοριανού μέλους. (Η βάση της Πολυφωνίας)

10ος - 11ος αιώνας: 

1. Λειτουργικό δράμα.
2. Εξάπλωση Γρηγοριανού μέλους απ’ τα μοναστήρια του Αγίου Γάλλου.
3. Η αρχή της παρακμής του Γρηγοριανού μέλους, (Γκ. ντ’ Αρέτσο - 995 – 1050 μ.Χ.)
4. Κάμψη Βυζαντινής μουσικής.

12ος - 13ος αιώνας: 

1. Σχολή Κουκουζέλη (Ανατολική Εκκλησία)
2. Εμφάνιση Τροβαδούρων (12ος αιώνας).
3. Εμφάνιση  Αρχιτραγουδιστών - Ερωτοτραγουδιστών (13ος αιώνας).

14ος αιώνας: 

1. Παρακμή Ερωτοτραγουδιστών.
2. Επίδραση της ανατολικής μουσικής στο Βυζαντινό μέλος.
3. Περιφρόνηση Γρηγοριανού μέλους απ’ την ανερχόμενη πολυφωνία.

15ος - 18ος αιώνας: 

1. Προσπάθεια απλοποίησης και καθιέρωσης μιας μόνιμης σημειογραφίας για τη Βυζαντινή μουσική.
2. Η καινούργια τέχνη (πολυφωνία), καταστρέφει την απλότητα της μονοφωνικής μελωδίας και την παραμερίζει εντελώς.

19ος αιώνας: 

1.      Ο Ρομαντισμός δίνει επιτέλους την αναγνώριση στο Γρηγοριανό μέλος και το καθιστά σαν το πιο κατάλληλο τραγούδι για τις ανάγκες της λειτουργίας.
2.      Δίνεται η τελειωτική μορφή στη Βυζαντινή σημειογραφία.
     (ΝΗ - ΠΑ - ΒΟΥ - ΓΑ - ΔΗ - ΚΕ - ΖΩ - ΝΗ) - Χρύσανθος Προύσης.



*ΠΟΛΥΦΩΝΙΑ

Μεσαίωνας: 9ος αι. – 1400 μ.Χ.


ARS  ANTIQUA

9ος αιώνας:
Οι πρώτες πολυφωνικές προσπάθειες στη Σκωτία και τη Φλάνδρα: Γκύμελ -
Όργανο.

11ος αιώνας: (Γαλλία)
Γκουίντο ντ’ Αρέτσο 995 – 1050 περίπου (Ονοματολογία των φθόγγων)

12ος αιώνας:
Λεονέν 1180, Περοτέν 1200  – Σχολή Παρισιού (Οι πρώτοι συνθέτες!)

1. Ντισκάντους (Αντίθετη κίνηση των φωνών), Γαλλία.
2. Αρχή της εξέλιξης της αντίστιξης στη Γαλλία.
3. Ρυθμισμένη ή αναλογική μουσική. Ιωάννης ντε Γκαρλάντ
4. Χρησιμοποίηση των κλειδιών.
5. Ψεύτικο βάσιμο.

13ος αιώνας:

1. Κοντούκτους (Γαλλία).
2. Μοτέτο.
3. Ροντό ή Ροντέλους (Αγγλία)
4. Οκέτους.
5. Πρωτοεμφάνιση της μίμησης και του κανόνα με το Μοτέτο (Αγγλία 1240 – Ο 1ος  κανόνας του θέρους – Τζων Φόρνσετ).

*Αναγέννηση: 1400 – 1600 μ.Χ.


Μορφές, Μουσικά είδη

Φωνητική μουσική 
λειτουργία, μοτέτο, καντσόνα, μαδριγάλιο

Οργανική μουσική
χορευτική, τελετουργική

Μουσικό Σύστημα
Τροπικό (Εκκλησιαστικοί τρόποι)
                          
Αναγέννηση εννοείται αυτή του ανθρώπου λόγω της συνειδητοποιημένης συνάντησής του με την αρχαιότητα, όπου ο άνθρωπος ήταν μέτρο των πάντων. (Αναγέννηση και Ανθρωπισμός – Ουμανισμός). Ανακάλυψη του υπόλοιπου κόσμου (Αμερική)

ARS  NOVA 

14ος αιώνας: (Γαλλία – Ιταλία)
Γκυγιώμ ντε Μασώ 1300 – 1377, Φρανζέσκο Λαντίνο 1335 - 1397

1. Για πρώτη φορά αναφέρεται σε θεωρητικό έργο του Φίλιππου ντε Βιτρύ (1322), ότι απαγορεύονται οι παράλληλες πέμπτες και όγδοες.
2. Καθιερώνονται οι τρίτες και οι έκτες στην Ιταλία.
3. Δημιουργία νέων πολυφωνικών μορφών στην Ιταλία: Μαντριγκάλ - Μπαλάντα - Κάτσια.
4. Κατοχύρωση του επαγγέλματος του μουσικού.

15ος αιώνας: (Φλάνδρα: Βέλγιο – Ολλανδία – Β. Γαλλία)

Γκυγιώμ Ντυφαί 1400π. – 1474, Ζιλ Μπενσουά 1400 – 1460, Ντάνστεϊμπλ
1370 – 1453 (1η Γαλλοφλαμανδική Σχολή)
Όκεγκεμ 1420 – 1495, Όμπρεχτ 1450 – 1505, Ζοσκέν Ντε Πρέ 1450 –
1521 Χένρι Ίσαακ 1460 - 1517, (2η Γαλλοφλαμανδική Σχολή)

1. Εξέλιξη της πολυφωνίας στην Φλάνδρα. Η αντίστιξη φτάνει στο απόγειό της.
2. Οι σχολές Μετρίζ.
3. Η αρχή της θεαματικής ανάπτυξης.
4. Γέννηση λειτουργίας. (Γκυγιώμ Ντυφαί)
5. Πρωτοεμφάνιση της μορφής της παραλλαγής (Ντάνστεϊμπλ).
6. Καθιέρωση 4φωνης πολυφωνίας.
7. Δημιουργία στυλ μίμησης. (Είσοδος φωνών)
8. Ανακάλυψη μουσικής τυπογραφίας απ’ τον Οτταβιάνο ντε Πετρούτσι.
9. Ανάπτυξη του λιντ στη Γερμανία.
10. Δημιουργούνται τα μέτρα (ίδια για όλες τις φωνές)

16ος αιώνας: (Ιταλία) –  Στυλ A capella 

Παλεστρίνα 1525 – 1594, Ορλάντο ντι Λάσσο 1532 – 1594,
Μ. Πρετόριους 1571 – 1621, Τ. Λ. ντα Βιτόρια 1548 – 1611, Μπέρντ 1542 – 1603, Μόρλεϊ 1557 – 1603, Γουίλμπι 1574 – 1683, Α. Γκαμπριέλι 1510 – 1586, Τζ. Γκαμπριέλι 1557 – 1612, Τζων Ντόουλαντ 1562 – 1626, Κλεμάν Ζενακέν (+ 1560)

1. Δημιουργία στυλ A - CAPPELA (Ιταλία – Ρωμαϊκή Σχολή: Παλεστρίνα).
2. Καθιερώνεται το αρμονικό - με συγχορδίες - στυλ απαγγελίας. Η συγχορδία δεν είναι τυχαία συνάντηση των φωνών πια.
3. Διατύπωση συνηχητικών κανόνων (Ζαρλίνο 1517 - 1590) – Αρχή της κίνησης της μουσικής μεταξύ ισορροπίας και έντασης.
4. Ανάπτυξη κι εξέλιξη του Γαλλικού τραγουδιού και διαφοροποίηση του απ’ το Γερμανικό.
5. Εμφάνιση μετρημένου τραγουδιού στη Γαλλία.
6. Εμφάνιση  καινούργιων πολυφωνικών μορφών: Φρόττολα (Β. Ιταλία), Βιλανέλλα (Ν. Ιταλία).
7. Ανανέωση του Μαντριγκάλ στην Ιταλία, σαν την πιο τέλεια πολυφωνική κοσμική μουσική.
8. Δημιουργία προϋποθέσεων που θα οδηγήσουν στην όπερα και στο ορατόριο (δραματικό Μαντριγκάλ).
9. Εξέλιξη των οργάνων. (Τελειοποίηση πληκτροφόρων οργάνων: Τσέμπαλο Βίρτζιναλ – Σπινέτο)
10. Οι πρώτες προσπάθειες για μουσική καθαρά ενόργανη (μουσική για λαούτο).
11. Ανάπτυξη της μορφής της παραλλαγής για πληκτροφόρα όργανα (Βίρτζιναλ -  Αγγλία).
12. Νέες πολυφωνικές μορφές που προετοιμάζουν τη φούγκα: Ριτσερκάρ - Καντσόνε - Φαντασία - Τοκάτα (Ιταλία).
13. Προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν στη σονάτα και το κοντσέρτο.
14. Δημιουργία μουσικής ορχήστρας (Γκαμπριέλι – Βίλαερτ: Βενετσιάνικη Σχολή).

*ΟΜΟΦΩΝΙΑ

Εποχή Μπαρόκ ή συνεχούς βάσιμου
(Προκλασική περίοδος) 1600 – 1750 (Θάνατος Μπαχ)

Μορφές, Μουσικά είδη

Φωνητική Μουσική
όπερα, ορατόριο, λειτουργία, καντάτα

Οργανική Μουσική 
φούγκα, κοντσέρτο γκρόσο, τρίο σονάτα, σουίτα, προκλασική συμφωνία

Μουσικό Σύστημα    
Τονικότητα (Μείζων και Ελάσσων τρόπος)

Ο όρος είναι δανεισμένος από την Ιστορία της Τέχνης (Baroque πορτογαλικά = ακανόνιστο μαργαριτάρι) και χαρακτηρίζει υποτιμητικά, μετά το 1750, το πομπώδες και βαρυφορτωμένο ύφος της παλαιότερης τέχνης. Αντίστοιχα, η μουσική του Μπαρόκ θεωρούνταν ως αρμονικά συγκεχυμένη, πλούσια σε διαφωνίες, μελωδικά δύσκολη, αφύσικη και αδέξια.
Ο καλλιτέχνης έρχεται σε αντίθεση με την φύση (Αρχιτεκτονική) και προχωρεί σε νέα θεώρηση του κόσμου (Κοπέρνικος – Γαλιλαίος – Καρτέσιος).
Η μουσική εκφράζει τις εντυπώσεις και τα συναισθήματα του ανθρώπου, που όμως αντιμετωπίζεται ακόμη ως τμήμα του συνόλου και όχι ως άτομο με προσωπική ελευθερία. Για την Μπαρόκ μουσική αυτό σημαίνει τυποποιημένη και όχι υποκειμενική απεικόνιση των συναισθημάτων. (Αριθμητικοί συμβολισμοί – Λειτουργική αρμονία – Τυποποιημένη δομή – Η αφύσικη διαίρεση  της οκτάβας με το συγκερασμό).


*17ος αιώνας: Ιταλία – Γερμανία - Αγγλία

Μοντεβέρντι 1567 – 1643, Α. Σκαρλάττι 1660 – 1725, Λουλλύ 1632 – 1687, Κουπρέν 1668 – 1733, Ραμώ 1683 – 1764, Πέρσελλ 1659 – 1695, Συτς 1585 – 1672, Μπουξτεχούντε 1637 – 1707, Κορέλλι 1653 – 1713, Κούναου 1660 – 1722, Φρεσκομπάλτι 1583 – 1643, Καρίσιμι 1604 – 1674, Στραντέλλα 1645 - 1681

1. Γέννηση Όπερας - Ορατορίου - Μελωδίας με συνοδεία (Απαγγελτικό – Παραστατικό στυλ)
2. Γέννηση Σονάτας - Κοντσέρτου. (Τελειοποίηση του βιολιού – Αμάτι, Στραντιβάρι, Γκουαρνέρι)
3. Χρησιμοποίηση για πρώτη φορά των οργάνων για περιγραφικούς σκοπούς (Μοντεβέρντι).
4. Ανοίγει το πρώτο θέατρο Όπερας στη Βενετία (Κασσιάνο).
5. Εμφάνιση και καθιέρωση της Καντάτας.
6. Η θρησκευτική μουσική υιοθετεί το στυλ της μελωδίας με συνοδεία.
7. Καθιέρωση της αρχής του συνεχούς βάσιμου. (Basso continuo – Τσέμπαλο)
8. Εμφάνιση της Σουίτας για ορχήστρα (Γερμανία).

*18ος αιώνας:

Βιβάλντι 1678 – 1741, Ντ. Σκαρλάτι 1685 – 1757, Τέλεμαν 1681 – 1767,
Γ. Σ. Μπαχ 1685 – 1750, Χαίντελ 1685 – 1759, Γκλούκ 1714 – 1787,
Στάμιτς 1717 – 1757, Κ. Φ. Ε. Μπαχ 1714 – 1788, Πάχελμπελ 1653 – 1706,
Αλμπινόνι 1671 - 1750

1) Επιτυγχάνεται ο συγκερασμός της κλίμακας (Η διαίρεσή της οκτάβας σε 12 ίσα ημιτόνια) – Γεννιέται η λειτουργική αρμονία).
2) Δημιουργείται το κοντσέρτο για βιολί (Βιβάλντι - Κορέλλι).
3) Δημιουργία όπερας ΜΠΟΥΦΑ.
4) Η μεταρρύθμιση του Γκλουκ στην Όπερα.
5) Δημιουργούνται οι βάσεις για την σύγχρονη ενορχήστρωση με τη σχολή της Μανχάϊμ (καινούργιοι χρωματισμοί: P – F – Cresc…).
6) Καθιερώνεται το κλασικό πρότυπο της σουίτας για ορχήστρα απ’ τον Μπαχ. (Α-C-S-G)
7) Η εξύψωση της θρησκευτικής μουσικής απ’ τον Μπαχ.
8. Ναπολιτάνικη Όπερα και ευνούχοι (Α. Σκαρλάττι).
9) Γέννηση Συμφωνίας (Ομοφωνικό στυλ).
10) Καθιέρωση των μορφών του προηγούμενου αιώνα και τελειοποίηση αυτών και των οργάνων. (Πιάνο φόρτε: Κριστοφόρι – Φλωρεντία 1709)
11) Οι καινοτομίες του Χάϋντν στη Συμφωνία (Θεματική ανάπτυξη - Δημιουργός κουαρτέτου εγχόρδων).


*Κλασικισμός: 1750 - 1827 (Θάνατος Μπετόβεν)

Μορφές, Μουσικά είδη

Φωνητική Mουσική:
Τραγούδι, όπερα, λειτουργία

Oργανική Mουσική:
συμφωνία, κοντσέρτο, σονάτα, κουαρτέτο εγχόρδων, μουσική δωματίου

Μουσικό Σύστημα: 
Τονικότητα (Μείζων και Ελάσσων τρόπος)


Ο όρος αναφέρεται στο ύφος και στην εποχή των τριών μεγάλων Βιεννέζων δασκάλων: Χάυδν 1732 – 1809, Μότσαρτ 1756 – 1791, Μπετόβεν 1770 – 1827.
Η ονομασία αποδόθηκε μετά το θάνατο του Beethoven, λόγω της τελειότητας στη γραφή, του υψηλού ανθρωπιστικού περιεχομένου και ιδιαίτερα στη μουσική του Mozart, του ιδεώδους της ομορφιάς.
Το κλασικό γενικότερα έχει την έννοια του υποδειγματικού, γνήσιου, όμορφου, του πλήρους μέτρου και αρμονίας και παράλληλα απλού και κατανοητού. Το συναίσθημα και η λογική, το περιεχόμενο και η μορφή βρίσκονται σε ισορροπία μέσα στο πλαίσιο του έργου τέχνης. Το αποτέλεσμα είναι διαχρονικό.
Ο δημιουργικός άνθρωπος, ο καλλιτέχνης, δημιουργεί ως μέρος της φύσης. Ο μουσικός το κάνει αυτό είτε άμεσα, μιμούμενος ήχους της φύσης (προγραμματική μουσική) είτε έμμεσα, αντιγράφοντας τη δημιουργική αρχή της φύσης (απόλυτη μουσική)
Η μουσική αποφεύγει να γίνει μια εξειδικευμένη τέχνη, αποκλειστικά για γνώστες, αλλά ανυψώνεται – μαζί της και ο άνθρωπος – σε ένα ανώτερο επίπεδο, όπου συνυπάρχουν υψηλό διανοητικό και ηθικό περιεχόμενο.

Ανάπτυξη της οργανικής μουσικής και ανάδειξή της σε αυθύπαρκτη και ολοκληρωμένη τέχνη (Φόρμα σονάτας). Δημιουργία μουσικής ως οικουμενικής γλώσσας της ανθρωπότητας.


*Ρομαντισμός (19ος αιώνας)


Μορφές, Μουσικά είδη

Φωνητική Μουσική
 όπερα, λειτουργία, έργα για φωνή και ορχήστρα

Οργανική Μουσική
συμφωνία, κοντσέρτο, σονάτα, κουαρτέτο εγχόρδων, μουσική δωματίου, συμφωνικό ποίημα, μικρά έργα για πιάνο

Μουσικό Σύστημα:              
Τονικότητα (Μείζων και Ελάσσων τρόπος) Χρωματικισμός - Διεύρυνση της Τονικότητας


Ρομαντισμός από τα παλαιά γαλλικά: romance, ποίηση, μυθιστόρημα. Στη λογοτεχνία έχει την έννοια του μυθιστορηματικού, του παραμυθένιου και του φανταστικού, ενώ στον Διαφωτισμό, της αντίθεσης στο ορθολογικό, δηλ. του συναισθηματικού, του αισθαντικού και του ονειρικού.
Η εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού το 19ο αιώνα, είναι ταυτόσημη με τις μεγάλες αλλαγές  που γίνονται στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Ευρώπης. Η περίοδος απ’ το θάνατο του Μπετόβεν (1827), μέχρι το 1900, σφραγίζεται από ένα έντονο ρομαντισμό. Σε όλες τις τέχνες, εκείνο που χαρακτηρίζει την νέα εποχή είναι η υπεροχή της ευαισθησίας και της φαντασίας του καλλιτέχνη έναντι της λογικής. Με τον ρομαντισμό οι αξίες γίνονται πιο υποκειμενικές, ενώ συχνά δημιουργείται ρήξη με τους κανόνες και τα υποδείγματα των κατασκευαστικών μοντέλων, που είχε δημιουργήσει η μέχρι τότε παράδοση των κλασικών τεχνών.
Ωστόσο, ο ρομαντισμός αναπτύσσεται μέσα στο κλίμα της γέννησης των εθνικών πολιτισμών. Είναι η εποχή που χαρακτηρίζεται από την αυστηρή ταξινόμηση της μουσικής ανάλογα με τον τόπο καταγωγής της. Ο  ρομαντισμός αναπτύσσεται αντλώντας δύναμη από τις ρίζες της λαϊκής παράδοσης του κάθε έθνους. Το πνεύμα της εποχής είναι πλημμυρισμένο από το καυτό ενδιαφέρον για τον λαϊκό πολιτισμό. Αυτό κάνει την μουσική να εμπνέεται από τους λαϊκούς χορούς και τα λαϊκά τραγούδια. Έτσι η μουσική κάθε χώρας ξεχωρίζει ξεκάθαρα πλέον απ’ την άλλη.
Γενικά, ο 19ος αιώνας, ήταν γεμάτος από ένταση δράση σ’ όλους τους τομείς. Είναι η εποχή που αναπτύχθηκαν οι θετικές επιστήμες, η εποχή της γρήγορης τεχνικής ανάπτυξης, είναι η εποχή με τις βαθιές κοινωνικές αλλαγές. Αλλαγές που έφεραν και μια αξιόλογη διεύρυνση της μουσικής ζωής. Παρουσιάζεται το ενδιαφέρον των πλατιών λαϊκών στρωμάτων για την μουσική κι έτσι η μουσική φεύγει από τις αυλές των ευγενών και «μπαίνει» παντού. Γιατί οι ρομαντικοί εξιδανίκευσαν τον λαό.
Μια νέα κοινωνία λοιπόν ξεπροβάλλει, οι λαοί διεκδικούν τις ελευθερίες τους κι ο άνθρωπος τα ατομικά του δικαιώματα.
Στη μουσική, βρήκε το κίνημα του ρομαντισμού, το πιο ευαίσθητο μέσο να εκφράσει τις σκοτεινές παρορμήσεις και τα δυνατά οράματά του. Γιατί η μουσική θεωρείται η πιο κατάλληλη τέχνη για ν’ αποδώσει τα πιο δυνατά και ευγενικά αισθήματα.

*19ος αιώνας:

Μπετόβεν 1770 – 1827, Σούμπερτ 1797 – 1828 Βέμπερ 1786 – 1826,
Μέντελσον 1809 – 1847, Σούμαν 1810 – 1856, Σοπέν 1810 – 1849,
Μπερλιόζ 1803 – 1869, Λίστ 1811 – 1886, Μπραμς 1833 – 1897,
Βάγκνερ 1813 – 1883, Μπρούκνερ 1824 – 1896, Βέρντι 1813 – 1901,
Ροσσίνι 1792 – 1868, Ντονιτσέτι 1797 – 1848, Ρ. Στράους 1864 – 1949,
Σαιν Σανς 1835 – 1921, Μπιζέ 1838 – 1875, Φρανκ 1822 – 1890,
Γνουνώ 1818 – 1893, Μάλερ 1860 – 1911, Φωρέ 1845 – 1924,
Τσαϊκόφσκι 1840 – 1893, Πουτσίνι 1858 - 1924

1. Η καθιέρωση της σονάτας και της συμφωνίας απ’ τον Μπετόβεν.
2. Το γερμανικό Λήντ (Σούμπερτ – Σούμαν)
3. Η μεταρρύθμιση της όπερας απ’ τον Βάγκνερ.
4. Η κορύφωση της πιανιστικής δεξιοτεχνίας (Λιστ – Σοπέν - Παγκανίνι).
5. Εξέλιξη γενικά της ενόργανης μουσικής.
6. Προγραμματική μουσική
7. Δημιουργία εθνικών μουσικών σχολών.

*Εθνικές Μουσικές Σχολές

Γκρικ 1843 - 1907 (Νορβιγική), Σιμπέλιους 1865 - 1957 (Φινλανδική)
Σμέτανα 1824 – 1884, Ντβόρζακ 1841 – 1904 (Τσέχικη)
Γλίνκα 1804 – 1857 (Ρώσικη) ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ 5: Μπαλακίρεφ (1837 - 1910), Cesar Cui (1835 - 1918), Modeste Moussorgsky (1839 - 1881), Rimsky Korsakov (1844 - 1908), Alexandre Borodine (1833 - 1887),
Tchaikowsky (1840 - 1893)
Ισαάκ Αλμπένιθ 1860 – 1919, Μ. ντε Φάλια 1876 – 1936, Γρανάδος 1867 - 1916 (Ισπανική)
Ντήλιους 1862 – 1934, Έλγκαρ 1857 – 1934 (Αγγλική)


*Σύγχρονη εποχή (20ος αιώνας)

Κόνταλυ 1882 – 1967, Ερικ Σατι 1866 – 1925, Μιγιώ 1892 – 1975,
Χόνεγκερ 1892 – 1955, Πουλένκ 1899 – 1962, Ραχμάνινωφ 1873 – 1943,
Σκριάμπιν 1872 – 1915, Προκόφιεφ 1891 – 1953, Σοστακόβιτς 1906 – 1975, Μπρίτεν 1913 – 1976, Χίντενιτ 1895 – 1963, Καρλ Όρφ 1895 – 1982, Κουρτ Βάιλ 1900 – 1950,

1. Δημιουργία νέων κλιμάκων.
2. Περιφρόνηση των «παλιών» αρμονικών κανόνων. (Ιμπρεσιονισμός)
3. Δημιουργία Δωδεκάφθογγου και Σειραϊκού συστήματος. (Ατονικότητα – Εξπρεσιονισμός)
4. Απελευθέρωση του ρυθμού απ’ το μέτρο (Πολυρυθμία και Πολυτονικότητα).
5. Εμφάνιση της Τζαζ μουσικής και η επίδρασή της στη διαμόρφωση της σύγχρονης ορχήστρας.
6. Δημιουργία πειραματικής μουσικής (συγκεκριμένη – ηλεκτρονική – αλεατορική μουσική).

  
Κινήματα – Τάσεις του 20ου αιώνα

*Mεταρομαντισμός (1875-1920)
Βάγκνερ – Μάλερ – Στράους

Χρωματικότητα, διευρυμένη τονικότητα,  διαδοχή συγχορδιών με τρίτες, δεύτερες, σχέση τριτόνου κ.λ.π.

*Iμπρεσιονισμός
Ντεμπυσύ 1862 – 1918, Ραβέλ 1875 – 1937

Κλίμακες των τρόπων, εξωτικές κλίμακες, ολοτονική κλίμακα (6τονη), συγχορδίες 7ης και 9ης, παράλληλη κίνηση των συγχορδιών, ορχηστρική πολυχρωμία

*EΞΠPEΣIONIΣMOΣ (1920-1945)

Nεοτονικότητα 
Στραβίνσκυ 1882 – 1971, Μπέλα Μπάρτοκ 1881 – 1945

Διευρυμένη τονικότητα, ασύμμετροι ρυθμοί, πολυρρυθμία, πολυμετρία, μετρική μετατροπία, πανδιατονισμός, διάφωνη αντίστιξη, λαϊκοί τρόποι, πολυσυγχορδίες, πιάνο ως κρουστό, ορχήστρα ως κρουστό, τεχνικές εγχόρδων

Δωδεκαφθογγισμός
Σαίνμπεργκ 1874 – 1951, Μπεργκ 1885 – 1935, Βέμπερν 1883 – 1945

Ατονικότητα, δωδεκάφθογγη σειρά, εξπρεσιονιστικό μελόδραμα, ομιλούμενο τραγούδι,  ηχοχρωματική μελωδία

*MONTEPNIΣMOΣ (1945-1968)
Kέητζ, Bαρέζ,  Bέμπερν, Mπουλέζ, Λίγκετι, Mπάμπιτ, Mπέριο, Ξενάκης, Στοκχάουζεν

Σειραϊσμός


ολικός σειραϊσμός, συμπεπυκνωμένος μοτιβικός σειραϊσμός, δωδεκάφθογγη συμφωνία

Hλεκτρονικά Mέσα
συγκεκριμένη μουσική, ηλεκτρονική μουσική, κολάζ, ηλεκτρονική ένθεση, συνδυασμοί ηλεκτρονικών μέσων / βοκαλισμών / παραδοσιακών οργάνων, πολυμέσα

Πειραματική Mουσική

απροσδιοριστία και αλεατορική μουσική, σύνθεση με νόμους των πιθανοτήτων, αυτοσχεδιαζόμενη σύνθεση, αμετρική μουσική,  αλληλεπιδραστική μουσική, σιωπή-μουσική  περιβάλλοντος, συνεργατική σύνθεση, παραστατική σημειογραφία, μικροπολυφωνία, στατικές μαζικές συνηχήσεις, τονικές ολισθήσεις, μικρο- διαστήματα, ανοικτή φόρμα, νέες ηχογόνες πηγές, τεχνικές πιάνου, προετοιμασμένο πιάνο, τεχνικές φωνής, τεχνικές παραδοσιακών οργάνων

*METAMONTEPNIΣMOΣ 1970

Mινιμαλισμός Pάϊλυ, Pάιχ, Γκλας

τονικός και ατονικός μινιμαλισμός, επαναπροσδιορισμός της όπερας

Eκλεκτικισμός Kραμπ, Mπάρμπερ, Mασγκρέηβ

νεοτονικότητα, νεορομαντισμός, εξωδυτικές επιρροές



*ΕΛΛΗΝΙΚΗ  ΜΟΥΣΙΚΗ


1ος - 8ος αιώνας:

1.      Γέννηση του δημοτικού τραγουδιού με την ανάπτυξη του Χριστιανισμού, μέσα απ’ τις ορχηστρικές και παντομιμικές παραστάσεις, έτσι όπως διαμορφώνονται αυτές με τα καινούργια δεδομένα εποχής:
α) Διάδοση του χριστιανισμού,
β) οι μεγάλες μεταναστεύσεις απ’ τον βορρά,
γ) πτώση του αρχαίου ελληνορωμαϊκού κόσμου.

2.      Η μόνη έντεχνη μουσική εκδήλωση τα χρόνια αυτά είναι το βυζαντινό μέλος παράλληλα με το δημοτικό τραγούδι.

8ος - 10ος αιώνας:
Δημιουργία ακριτικού τραγουδιού για να εκφράσουν τη ζωή και τους αγώνες των
ακριτών στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

11ος - 19ος αιώνας:
Στα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου δημιουργείται το κλέφτικο τραγούδι και καλλιεργείται μέχρι και την απελευθέρωση το 1821, εκφράζοντας τους αγώνες για λευτεριά, τα ήθη και έθιμα, τη χαρά, τη λύπη κι άλλες καταστάσεις επίκαιρες.

19ος αιώνας:

1.      Η πρώτη προσπάθεια μουσικής εκπαίδευσης απ’ τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο, με την ίδρυση της πρώτης μπάντας του ελληνικού στρατού (Μουσικός Θίασος) και στη συνέχεια απ’ το Όθωνα. (1834 – Πρωτεύουσα η Αθήνα)

1. Το 1837 ανεβάστηκε ο «Κουρέας της Σεβίλλης».
2. Η ίδρυση του Ωδείου των Αθηνών (1871).
3. Η συμβολή της Επτανήσου στο παιδαγωγικό μουσικό σύστημα. Ν. Χ. Μάντζαρος (1795 – 1872 – Κέρκυρα), Σπ. Σαμάρας (1862 – 1917 – Κέρκυρα) Π. Καρρέρ (1829 – 1896 – Ζάκυνθος), Σπ. Ξυνδάς (1814 – 1896 – Κέρκυρα), Ν. Λαμπελέτ (1864 – 1932), 
4. Γέννηση Κωμειδυλλίου.

*20ος αιώνας:

1. Δημιουργία Εθνικής μουσικής σχολής. Δ. Λαυράγκας (Κεφαλονιά 1860 – 1941), Γ. Λαμπελέτ (Κέρκυρα 1875 – 1945), Μ. Καλομοίρης (Σμύρνη 1883 – 1962), Μ. Βάρβογλης (Βρυξέλλες 1885 – 1967), Αιμ. Ριάδης (Θεσ/νίκη 1886 – 1935)
2. Ίδρυση του Ωδείου Θεσ/νίκης (1914).
3. Ίδρυση του Ελληνικού Ωδείου (1919).
4. Ίδρυση του Εθνικού Ωδείου (1926).
5. Ίδρυση Ελληνικού Μελοδράματος (Λαυράγκας)
6. Η γέννηση της ελληνικής Οπερέτας και η διαμόρφωση του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Θ. Σακελλαρίδης (1883 – 1950), Ν. Χατζηαποστόλου (1879 – 1941)

Δ. Μητρόπουλος (1896 – 1960), Α. Ευαγγελάτος (1903 – 1981),
Ν. Σκαλκώτας (1904 – 1949), Γ. Χρήστου (1926 – 1970), Γ. Ξενάκης (1921) Μ. Θεοδωράκης (1925), Μάνος Χατζιδάκις (1925 – 1994)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΥΤΗΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ (ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΗΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ)
Christofer Headington