ERNST VON DOHNANYI, ETUDES

Επιμέλεια: Aris Garinis
15/4/2018


Ernst von Dohnányi (Ernö Dohnányi)
(27 Ιουλ. 1877 – 9 Φεβ. 1960)


- Dohnányi, Six Concert Études, Op. 28 (1916)


- Concert Etude (Capriccio) for piano in F minor, Op. 28/6
- Études de Concert, Op. 28: No. 6 in F minor (Capriccio)


- Ο Ernö Dohnányi (Ernst von Dohnányi, 1877-1960) κατείχε την πιο σημαντική θέση στη μουσική ζωή της Ουγγαρίας από τα τέλη του αιώνα έως τις αρχές του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Υπήρξε ένας διεθνώς αναγνωρισμένος μεγάλος πιανίστας, παγκόσμιας φήμης συνθέτης, και εκτέλεσε σαν Διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βουδαπέστης περισσότερα από εκατό (100) έργα κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια ενός τέταρτου του αιώνα.
Ο Dohnányi στήριξε και βοήθησε σημαντικά τους νεότερους συνθέτες, συμπεριλαμβανομένων των Bartók και Kodaly.
Ήταν ακόμα, διευθυντής της Ουγγρικής Ραδιοφωνίας και έδωσε πολλές συναυλίες σε όλο τον κόσμο για την προώθηση της ουγγρικής μουσικής και προέδρευσε στην περίφημη Μουσική Ακαδημία της Βουδαπέστης (Franz Liszt Academy of Music), όπου δίδαξε πιάνο και σύνθεση για πολλά χρόνια.


Μετά από σύντομες ενδιάμεσες στάσεις στην Αυστρία και την Αγγλία, βρέθηκε στην Αργεντινή σαν Πρόεδρος του τμήματος πιάνου στο Πανεπιστήμιο του Tucumán (βορειοδυτικά του Μπουένος Άιρες).
Από το 1949 μέχρι το θάνατό του το 1960, ο Dohnányi έζησε στις Η.Π.Α. (State University της Florida, στο Tallahassee) και δίδαξε σαν καθηγητής πιάνου και σύνθεσης.

Και ενώ η επιρροή του Dohnányi σαν πιανίστα, διευθυντή ορχήστρας και δάσκαλου ήταν τεράστια - οι μαθητές του συμπεριλάμβαναν την Annie Fischer, τον György (αργότερα Sir Georg) Solti, Boris Goldovsky, Andor Földes και Géza Anda - οι συνθέσεις του, με λίγες εξαιρέσεις, έχουν παραμεληθεί σε μεγάλο βαθμό.
Ο Dohnányi ανέπτυξε το δικό του στυλ από νωρίς, επηρεασμένος από τον Brahms και τον Liszt, και στη συνέχεια παρέμεινε αντισυμβατικά προσκολλημένος σε αυτό μέσα από όλη τη ζύμωση του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.


Ήταν ένας κοσμοπολίτης την εποχή του αναδυόμενου εθνικισμού και ένας ρομαντικός σε μια εποχή μοντερνισμού.


Παρ' όλα αυτά, η μουσική του είναι ξεχωριστή και πρωτότυπη, και μιλάει με μια σπάνια αμεσότητα.

- Οι έξι (6) Concert Études γράφτηκαν το 1916 και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά ερμηνευμένες στο πιάνο από τον ίδιο τον συνθέτη, το ίδιο έτος, στο Széged.
Σύμφωνα με την παράδοση του 19ου αιώνα, κάθε μία από αυτές τις virtuoso Études θέτει και από ένα συγκεκριμένο πιανιστικό πρόβλημα:


Για παράδειγμα, η πρώτη αφορά σε μια σύνθεση στο πνεύμα του Brahms, με εναλλασσόμενες συγχορδίες και μεμονωμένες νότες πάνω σε ένα μοτίβο "ηρωικής" μελωδίας.


("- The second features quicksilver legato triplets against light, staccato double notes.
- The third is visually stunning, as the light staccato figuration with which it opens is played with the left and right hands alternating throughout.
As if that weren’t problem enough for one study, a sustained melodic line is later added on top.
- The fourth is a grand march with immense chords and dotted rhythms, building at the end to a coda notated on four staves.
- The fifth is an exercise in legato playing with alternating hands, notable for its rich harmonies and soaring melody").


- Η δημοφιλής έκτη Étude, με τον τίτλο "Capriccio", είναι ένα σύνολο σύντομων παραλλαγών που επιδεικνύουν κάθε πιανιστικό ultra-virtuoso trick στην παρτιτούρα...


Πολλοί μεγάλοι πιανίστες - τιτάνες του πιάνου - ερμήνευσαν και ηχογράφησαν αυτή την τελευταία, δαιμονική, 6η Étude, όπως οι:
Sergei Rachmaninoff, Leopold Godowsky, Josef Lhévinne και Vladimir Horowitz!


Ωστόσο, μεταξύ όλων όσων ερμηνειών έχω προσωπικά δει και ακούσει από τους μεγάλους πιανίστες που όλοι σήμερα θαυμάζουμε, ΑΥΤΗ που κυριολεκτικά με άφησε παραπάνω και από κατάπληκτο, άφωνο, άναυδο... κλπ. (δεν βρίσκω την κατάλληλη λέξη για την συγκεκριμένη περίπτωση
και αναγκαστικά θα χρησιμοποίησω μια αρχαιοπρεπή ώστε να περιγράψω τον ιλασμό της κατάστασης, με την έννοια της εξιλέωσης και της κάθαρσης) και έμεινα "κεχηνώς"* [*σημ.: μετοχή παρακειμένου του ρήματος χαίνω, και του παράλληλου ρήματος χάσκω, το "κεχηνώς" σημαίνει κάπως ειδικότερα
αυτόν που μένει με ανοιχτό το στόμα, που "χάσκει σαν χαζός"!], ήταν η απόλυτα "εξωγήινη" με τα ανθρώπινα δεδομένα και κριτήρια ερμηνεία του (μέγιστου) virtuoso πιανίστα György (Georges) Cziffra!!!


[Την πρώτη φορά ζωντανά, σε συναυλία το 1977, στην Salle Pleyel, Paris - με πρόγραμμα: - Chopin: Sonata No. 2, Bb minor, Op. 35, "Funeral March" - Dohnanyi: Capriccio, F minor, Op. 28, No. 6 και - Liszt: Hungarian Rhapsody No. 2, C# minor... και μερικά χρόνια αργότερα πάλι στο Senlis (Oise), στη Γαλλία... και όπου αλλού είχα την ευκαιρία...


Την δε πρώτη φορά που περιήλθε στην κατοχή μου το παρακάτω ηχητικό ντοκουμέντο (από την ΤV performance του Cziffra) το άκουσα πάνω από... 30 φορές στη σειρά (!!!) ξεπερνώντας μάλλον τα όρια αντοχής του ανθρώπινου νευρικού συστήματος...! Χαχαχα...)


(Υπενθυμίζω ότι, ο Cziffra παρακολούθησε μαθήματα σε παιδική ηλικία (σαν enfant prodige/παδί θαύμα) σε Master Classes του ίδιου του συνθέτη (Dohnányi)
στην Franz Liszt Academy of Music, στην Βουδαπέστη...!].


"György Cziffra (also known as Georges Cziffra and George Cziffra; 5 Nov. 1921 – 15 Jan. 1994), was a Hungarian virtuoso pianist and composer.
He is considered to be one of the GREATEST pianists of ALL TIME.
Among his teachers were István Thomán, who was a favourite pupil of Franz Liszt.
He became a French citizen in 1968.
Cziffra is known for his recordings of works of Liszt, Frédéric Chopin and Robert Schumann, and also for his technically demanding arrangements
of several orchestral works for the piano..."
[Wikipedia, English, György Cziffra]


ΠΡΟΣΕΞΤΕ: 1:38 - 1:43, 1:50 (single handed) octave glissando !!! ...

Μια ακόμα (!) πιο ιλιγγιώδης ζωντανή ερμηνεία του ίδιου (που ευγενικά μου έστειλε φίλος-συλλέκτης πιανίστας από τον Καναδά,
με το ΚΑΘΟΛΟΥ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ σχόλιο:
" A more insane version by Uncle Georges !!!"
(το "uncle" προφανώς δηλωτικό του αμέτρητου σεβασμού και θαυμασμού του σε αυτόν τον μοναδικό μουσικό και πιανίστα φαινόμενο!).

György Cziffra's performance of Dohnányi's "Capriccio" Etude Νο.6, Op.28, 14/12/1973, Rome



György Cziffra:

http://lfze.hu/en/nagy-elodok/-/asset_publisher/HVHn5fqOrfp7/content/cziffra-gyorgy/10192

Κι εδώ ακριβώς αναφέρει γα τις τεχνικές δυσκολίες κάθε score (συγκεκριμένα στην αρχή του video, για τις "Symphonic Etudes", Schumann)... Από τα ελάχιστα video που ακόμα σώθηκαν από την στιγμή που έκλεισε η σελίδα του Meloclassic στο YouTube [Some rare videos of György Cziffra, which where once on YouTube, but sadly got deleted as Meloclassic closed its channel].




Πηγές:

- Dohnányi's, Six Concert Études, Op.28: Context and Content, David Korevaar
- Thirty-three branches of the weeping willow, article by David Korevaar
- Wikipedia, French, Ernő Dohnányi (Ernst von Dohnányi)
- Wikipedia, English, Ernő Dohnányi
- Wikivisually, French, Ernő Dohnányi
- Wikipedia, English, List of étude composers
- Notes by David Korevaar, Marina Ledin, Victor Ledin, 2000
- Ernst von Dohnányi, Concert Etude (Capriccio) for piano in F minor, Op. 28/6 Ivory Classics, Notes
- Six Concert Etudes Op. 28-Book 1, Dohnanyi E. - Masters Music Publications Inc., (Boca Raton, FL., 1990)
- Six Concert Etudes, Op. 28 (Kalmus Edition)
- The Romantic Heritage: Dohnanyi's Compositional Language in his Six Concert Etudes, Op. 28 (Research Gate, Mark K. Clinton)
- Ernst von Dohnanyi: A Song of Life, Ilona Von Dohnanyi, James A. Grymes
- About Six Concert Etudes, Op. 28, Ludwig Masters Publications, Music for Life, (Orig. Budapest: Rozsavolgyi & Co., 1916)