ΠΡΟΚΟΦΙΕΦ, ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

Edvard Munch - At the Roulette Table in Monte Carlo1892, oil on canvas
Munch Museum

Επιμέλεια:
De Profundis Ya
29/6/2015


Ο ΠΑΙΚΤΗΣ: ΝΤΟΣΚΟΓΙΕΦΣΚΙ / ΠΡΟΚΟΦΙΕΦ

Απόσπασμα από τον "Παίκτη" του Ντοστογιέφσκι

"Θα προτιμούσα να ζήσω όλη μου τη ζωή κάτω από μια τσερκέζικη σκηνή, παρά να προσκυνήσω το γερμανικό είδωλο.

-Ποιο είδωλο; Φώναξε ο στρατηγός, που είχε αρχίσει να θυμώνει.
-Το γερμανικό τρόπο, για να πλουτίσει κανείς, διευκρίνισε ο Αλέξης. Είμαι δω μόλις λίγο καιρό, κι όμως, όσα μπόρεσα μέχρι τώρα να παρατηρήσω, κάνουν την ταταρική φύση μου ν΄αγανακτεί.
Μα την αλήθεια, μακριά από κάτι τέτοιες αρετές! Χτες περπάτησα καμιά δεκαριά χιλιόμετρα, γύρω στα περίχωρα. Λοιπόν, είναι ακριβώς όπως στα ηθικοπλαστικά βιβλία, ξέρετε αυτά τα μικρά εικονογραφημένα βιβλία που κυκλοφορούν στη Γερμανία. Όλα τα σπίτια έχουν το μπαμπά τους, τον vater τους (πατέρας), πάρα πολύ ενάρετο και τίμιο. Μια τιμιότητα που φοβάται κανείς να την πλησιάσει.

Το βράδυ, όλοι στο σπίτι διαβάζουν βιβλία που διδάσκουν την αρετή. Γύρω από το σπιτάκι ακούγεται το θρόισμα του ανέμου στις καστανιές και τις καρυδιές."
‘’Ο ήλιος στο βασίλεμά του χρυσώνει τη σκεπή, όπου κουρνιάζει κάποιο λελέκι, θέαμα υπέροχα ποιητικό και συγκινητικό. Μην κακιώνεται, στρατηγέ μου, συνέχισε ο Αλέξης, απευθυνόμενος και στα υπόλοιπα μέλη των παιχτών, που βρίσκονταν γύρω από το τραπέζι της πόκας. Αφήστε με να διηγηθώ τα πράγματα μ΄ένα τόνο συγκινητικό. Θυμάμαι ότι ο μακαρίτης ο πατέρας μου μας διάβαζε τα βράδια, στη μητέρα μου και μένα, τέτοια βιβλία, επίσης κάτω από τις φλαμουριές, στον κήπο μας….

Να που οδηγούν η σταθερότητα του χαρακτήρα, η οικονομία, το λελέκι πάνω στη στέγη! Τι άλλο θέλετε παραπάνω; Αυτό είναι το άκρο άωτο κι αυτοί, μαργαριτάρια της ηθικής, κρίνουν τον κόσμο ολόκληρο σύμφωνα με τη δική τους άποψη, ρίχνοντας το ανάθεμα σε όλους εκείνους που δεν τους ακολουθούν. Ε, λοιπόν , προτιμώ να γλεντώ ρούσικα ή στη ρουλέτα.

Δεν έχω σκοπό να γίνω Χοπ και κόμπανυ (τοκογλύφοι)…. ύστερα από πέντε γενιές. Έχω ανάγκη από χρήματα για τον εαυτό μου, και δεν σκοπεύω να ζήσω μόνο και μόνο για να δημιουργήσω κεφάλαια. Ξέρω καλά ότι μεγαλοποιώ τα πράγματα, αλλά τόσο το χειρότερο. Αυτές είναι οι πεποιθήσεις μου.

-Δεν ξέρω αν υπάρχει μεγάλη δόση αλήθειας στα λεγόμενά σας, είπε σκεφτικός ο στρατηγός, αλλά όταν κανείς σας δώσει κάποια ελευθερία να εκφραστείτε, δείχνετε μια ανυπόφορη αλαζονεία….
Έπειτα από αυτό, η συντροφιά που την αποτελούσαν ένας Εγγλέζος, ένας Φραντσέζος, ο στρατηγός και ο νεαρός Αλέξης Ιβάνοβιτς, συνέχισαν το σκληρό πόκερ, που διεξάγονταν στην πολυτελή αίθουσα του ξενοδοχείου που βρισκόταν στο Ρουλέττενμπουργκ.
Στις αίθουσες του παιχνιδιού επικρατούσε οχλαγωγία.
Τι ξεδιάντροπες και διψασμένες φάτσες πού ΄βλεπε κανείς κει μέσα!
Ο Άγγλος ήταν ένας αλλόκοτος άνθρωπος, δειλός μέχρι βλακείας, ενώ ο Γάλλος που ήταν πιο όμορφος από τον Άγγλο, ήταν πολύ πρόστυχος και φλερτάριζε με τις γυναίκες της παρέας.

 Νόμισμα της Τράπεζας της Ρωσίας, Σειρά "Арт", 225-
για την επέτειο του έργου του Προκόφιεφ "Ο Παίκτης"

Ο νεαρός Αλέξης έπαιζε ρουλέτα και πόκερ με τα χρήματα που του έδιναν οι άλλοι, μιας και αυτός δεν έχει περιουσία. Είναι κρυφά ερωτευμένος με μια Ρωσίδα, που το όνομά της αρχίζει από Π… Παυλίνα…Πρασκόβια ή κάτι τέτοιο.
Η Ρωσίδα θα ήθελε να τον βοηθήσει, αλλά έχει και η ίδια οικονομικά προβλήματα και είναι αναγκασμένη να πάρει τον Άγγλο, ενώ γλυκοκοιτάει και τον Γάλλο.

Τα χρήματα εν τω μεταξύ πάνω στον μπάγκο έρχονται και φεύγουν. Ξαναμμένοι οι παίχτες πόνταραν δυνατά και έβαζαν τις μίζες τους στο τραπέζι. Άλλοι κέρδιζαν και συσσώρευαν τις μίζες μπροστά τους κι άλλοι έχαναν, όπως ο Αλέξης. Συχνά πυκνά η μικρή μπάλα έπεφτε στο ζερό και τότε ο κρουπιέρης, ένας ψηλός κατσαρομάλλης, μάζευε όλα τα χρήματα από το τραπέζι, μια και ανήκαν στον μπάγκο.

Για όποιον δεν ξέρει από παιχνίδι ρουλέτας, το μηχανισμό των πολυάριθμων συνδυασμών, κόκκινο και μαύρο, μονά και ζυγά, μαν και πας και τέλος τις αδιάφορες αποχρώσεις στο σύστημα των αριθμών και αν δεν έχει και τύχη, είναι χαμένος από χέρι.

Στο ξενοδοχείο τώρα κυκλοφορεί κι ένα ζευγάρι Γερμανών βαρώνων. Η σύζυγος, η βαρώνη Βούρμερχελμ, είναι κοντή και χοντρή, με πηγούνι που της σκεπάζει τον λαιμό, πρόσωπο πορφυρένιο, μικρά ματάκια, κακά και αδιάντροπα και περπάτημα γεμάτο συγκατάβαση. Ο βαρώνος είναι ξερακιανός, με πόδια που αρχίζουν λες από το στήθος του, σημάδι της ράτσας του, το πρόσωπό του, όπως συμβαίνει συνήθως με τους Γερμανούς, είναι λοξό κι αυλακωμένο από μικρές ρυτίδες. Αυτός ο δυσκίνητος άνθρωπος είναι περήφανος σαν το παγώνι.

Πως του ήρθε τώρα του Αλέξη και πήγε να τα βάλει και να προσβάλει το ζευγάρι των Γερμανών βαρώνων, ένας θεός ξέρει. Γι αυτή την προσβολή όμως έχασε την δουλειά του και παραλίγο να έλθουν σε μονομαχία με τον Γερμανό. Μην νομίσετε όμως ότι η προσβολή ήταν τίποτε σπουδαίο. Απλώς απηύθυνε τον λόγο στην βαρώνη γαλλιστί, χωρίς κιόλας βερολινέζικη προφορά.

Κανείς φυσικά δεν προσέτρεξε να βοηθήσει τον Αλέξη Ιβάνοβιτς στην διαμάχη του με τον Γερμανό, μιας και όλοι αυτοί είναι μια κλίκα. Χαρτοπαίχτες και τοκογλύφοι, κράχτες και αβανταδόροι. Ακόμη και οι δικοί του άνθρωποι, μπλεγμένοι με τις μίζες, έχοντας στοιχηματίσει για τον χαμό, εκβιαζόμενοι ή δωροδοκούμενοι, χαρτοκλέφτες και παραχαράκτες, όλο το καλό συνάφι , το μόνο που εύχονταν ήταν η καταστροφή του Αλέξη, γιατί τους χαλούσε το παιχνίδι’’.

Πηγή κεμένου: http://netakias.com/2015/03/01/fyodor-dostoyevsky/

Όπερα του Προκόφιεφ σε 4 πράξεις, με λιμπρέτο του ίδιου, 

                                          βασισμένη στο ομότιτλο έργο του Ντοστογιέφσκι.

PROKOFIEV.THE GAMBLER.Mariinsky theatre.October,27th 2011

Gambler- VLADIMIR GALOUZINE
Polina- NATALIYA TYMCHENKO
Babulenka-LARISSA DIADKOVA
General- SERGEY ALEKSASHKIN
Markiz- ANDREY ILLUSHNIKOV
Blanche- EKATERINA SERGEEVA

Conductor-PAVEL SMELKOV